Brandweer: senioren steeds vaker slachtoffer van woningbrand

Uit onderzoek is gebleken dat senioren vaker betrokken zijn bij brand in hun woning en daarbij ook nog eens kwetsbaar zijn.

Aanleiding voor de teams Brandveilig Leven van Brandweer LimburgNoord en Brandweer Zuid-Limburg om te onderzoeken hoe brand(on)veilig senioren zich gedragen en wat hiervan de belangrijkste oorzaken zijn.

Op de foto boven dit bericht, v.l.n.r.: Kim Waelen, burgemeester Cox, burgemeester De Boer, Hans Hollanders en Nick Boersma

De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat senioren bijna niet over brandveiligheid en brandveiligheidsmaatregelen praten met anderen en daardoor brandveilig gedrag niet van elkaar overnemen.

Senioren zijn een belangrijke risicogroep wat betreft brandveiligheid. Nederland vergrijst en senioren wonen steeds langer zelfstandig thuis. Uit onderzoek blijkt dat zij vaker slachtoffer zijn van brand in de woning dan andere leeftijdsgroepen en dat het aantal slachtoffers naar verwachting in de toekomst gaat toenemen. Daarom is het belangrijk om juist bij deze groep te onderzoeken hoe zij omgaan met brandveiligheid en wat de achterliggende reden van hun gedrag is. Mede door de ondersteuning van de Seniorenvereniging KBO Limburg hebben ruim 2.400 senioren in Limburg hebben mee gedaan aan het onderzoek.

Burgemeester de Boer van Roerdalen, burgemeester Cox van Sittard-Geleen en Hans Hollanders (directeur van Seniorenvereniging KBO Limburg) ontvingen 12 juni het onderzoeksrapport uit handen van de onderzoekers van de teams Brandveilig Leven.

Burgemeester Cox: "Limburg vergrijst. Senioren wonen steeds langer zelfstandig thuis. Een veilige woonomgeving is belangrijk. Met de resultaten van dit onderzoek kunnen we hen hierop beter voorbereiden, zodat zij minder kwetsbaar worden. De resultaten zijn een goede basis om het gesprek aan te gaan met organisatie zoals de KBO, woningcoöperaties en welzijnsinstellingen."

Burgemeester De Boer vult aan: "Het is belangrijk dat dit rapport snel wordt uitgerold over de Veiligheidsregio's in heel Nederland. Wij spreken ook de verzekeraars aan op hun verantwoordelijkheid. Het voorzieningennetwerk rond senioren, zoals de woningcorporaties, kan bijvoorbeeld een grote rol spelen bij aanpassingen die nodig zijn, zoals het aantal stopcontacten in seniorenwoningen".

Oorzaken van brandonveilig gedrag

Door het onderzoek hebben we een beter beeld gekregen van het brand(on)veilig gedrag van senioren. De belangrijkste bevinding van het onderzoek is dat zij over het algemeen niet met elkaar en met anderen praten over brandveiligheid en brandveiligheidsmaatregelen, waardoor ze brandveilig gedrag niet van elkaar kunnen overnemen. Opvallend is ook dat veel senioren het risico op brand in hun eigen woning en de gevolgen van hun brandonveilig gedrag onderschatten. Ook blijkt de oorzaak soms gewoontegedrag te zijn, bijvoorbeeld bij brandonveilig koken. Of er ontbreekt kennis, bijvoorbeeld dat een rookmelder ook met een plakstrip opgehangen kan worden en boren dus niet noodzakelijk is. Soms gaat het om praktische zaken. Zo zijn er vooral in oudere woningen simpelweg te weinig stopcontacten voor de huidige elektriciteitsbehoefte, waardoor senioren vaak stekkerdozen op andere stekkerdozen aansluiten.

Andere onderzoeksresultaten

In het onderzoek valt op dat veel senioren niet weten wat ze moeten doen bij brand. Ze hebben geen vluchtplan. En áls ze er een hebben oefenen ze het niet. Daarnaast hebben senioren geen goed beeld van de belemmering die rook oplevert bij het vluchten. Ook tijdens het koken en bij het gebruik van een elektrische deken kan het nog een stuk brandveiliger. Wat verder opvalt is dat 75% van de senioren een rookmelder heeft, maar dat slechts 10% van de senioren deze regelmatig test en dus ook weet of de rookmelder werkt.

Bovenstaande maakt duidelijk dat alleen het overbrengen van kennis in de vorm van informatie niet altijd voldoende is om gedrag te veranderen.

Hoe nu verder?

De resultaten geven de teams Brandveilig Leven informatie over welk brandveilig of brandonveilig gedrag senioren vertonen en waarom. Dit gaat hen helpen om te bepalen waar ze zich op moeten richten als het om bewustwording en gedragsverandering gaat. Daarnaast gaan de Limburgse Brandveilig Leven teams de belangrijkste partners van senioren, zoals de Seniorenvereniging KBO Limburg, maar ook woningcorporaties en welzijnsorganisaties, gemeenten en anderen informeren over de resultaten van het onderzoek en met elkaar bekijken hoe ze aan de slag kunnen met de bevindingen.