Vandaag, 14 februari 2021, gaat de boeken in als de carnavalszondag waarop nergens carnavalsoptochten door de straten trokken.
De Sittardse optocht is vermaard om zijn hoge kwaliteit. Humoristische eenlingen, gekke koppeltjes, en fraai gekostumeerde en geschminkte kleine, middelgrote en grote groepen, tal van muziekkorpsen en zaate hermeniekes doen er ieder jaar aan mee. En dan zijn er natuurlijk nog de fraaie praalwagens, die door buurten of verenigingen worden gebouwd. Maar vandaag blijven de straten leeg.
In Sittard is het al het tweede jaar op rij dat dit hoogtepunt van carnaval niet kan plaatsvinden, want ook vorig jaar trok de optocht niet. Eerst werd de stoet uit veiligheidsoverwegingen afgeblazen vanwege de harde wind en vervolgens kon de optocht niet meer trekken vanwege de coronapandemie. En dus bleven de praalwagens onverrichter zake in de Optochhal aan het Fischerpad staan. En daar staan ze nu nog steeds. Voor een deel ingepakt in plastic, om verstoffing zoveel mogelijk te voorkomen, wachtend op betere tijden.
Sittard-Geleen.nieuws.nl ging in de aanloop naar deze optochtloze zondag in gesprek met vier bekenden in de wereld van de Zittesje Wageboewesj: Louis Vahsen (Buurt Riekswaeg Zuid), Lejao Beursgens (Buurt Riekswaeg Noord), Sjohn Smeets (Club De Sjnaake) en Marc Webers (Buurt Sjteivig).
Cultureel erfgoed maakt schatplichtig, dat moeten we in stand houden. Dat geldt ook voor het ‘wageboewe’!
Een vastelaoveswage bouwen is in Sittard niet zomaar iets. Er komt veel bij kijken: creativiteit, handvaardigheid en technisch vernuft. Een goed en carnavalistisch thema. De ambitie om een mooiere wagen te bouwen dan het vorig jaar. Sponsoren en buurtverenigingen die daar financieel en/of materieel bij willen helpen. De mensen die als groep verkleed tijdens de optocht rondom het thema van de wagen figureren. En bovenal: vakkundige bouwers. Al met al kun je het bouwen van een grote carnavalswagen vergelijken met een bouwproject. Van ontwerp tot realisatie. De oplevering gebeurt tijdens de grote optocht.
Maar bovenal is het bouwen van een vastelaoveswage – of dat nou een kerke is voor de kinderoptocht of een wagen van de grootste categorie voor de grote optocht – een sociaal gebeuren. Een gebeuren dat voor sommigen een heel jaar en voor anderen toch zeker 4 maanden in beslag neemt. (Lees verder onder de foto.)
Neem Buurt Sjteivig (Steenweg). Marc Webers: “Onze groep telt zo’n 115 leden, waarvan er 30 de wagen bouwen en zo’n 20 tot 25 dames de pekskes voor de groep maken.” Dat het een sociaal gebeuren is dat zich niet enkel tot (de aanloop naar) carnaval beperkt blijkt uit het feit dat de Sjteivigger Wageboewesj door het jaar heen ook andere activiteiten ondernemen om de band in stand te houden. Ook dat is ten tijde van corona niet meer zo eenvoudig. Maar daar wordt door middel van online contact en een online quiz wat aan gedaan en komend voorjaar staat er een coronaproof autopuzzeltocht op het programma. (Lees verder onder de foto.)
Ook Buurt Riekswaeg Noord, die altijd een gezonde rivaliteit ‘mit die van de Sjteivig’ onderhoudt als het gaat om de prijzen, bouwt jaarlijks een grote wage. Bij deze buurt werkt een groep van 20 mannen en vrouwen aan de wagen en loopt een groep van 70 carnavalisten mee in de optocht. “Door het jaar heen organiseren we altijd een rally of fietstocht, maar dat zat er het afgelopen jaar niet in. Een alternatieve activiteit online? Ik kan het woord ‘online’ niet meer horen!,” aldus Lejao Beursgens.
Aan de andere kant van de Sjteivig wordt door zo’n 25 bouwers van de Riekswaeg Zuid ook elk jaar een carnavalswagen gebouwd. Dat begint in augustus met een ideeënavond en vanaf oktober wordt er gebouwd in de Optochhal. Ook de wagenbouwers van buurt Riekswaeg Zuid ondernemen door het jaar heen activiteiten om de onderlinge band te onderhouden. Louis Vahsen: “We werken met een groep vrienden aan de wagen van de buurt. In coronatijd onderhouden we de contacten voornamelijk via de groepsapp mit foto’s en sjaele zeiver. En we hebben laatst een online buurtquiz gehouden.” Vahsen geeft aan dat het in zijn buurt moeilijk is om jeugd te enthousiasmeren om naar de hal te komen en mee te bouwen. “Als er niks bijkomt wordt het over een paar jaar lastig om het stokje over te dragen,” zo vreest hij. Hij roept dan ook ‘handige mensen’ en gezinnen op om zich te melden bij het Optoch Kommitee Zitterd, of bij de buurten die wagens bouwen. “Veer kenne luuj gebroeke en wille gaer dit vastelaovesvirus euverbrenge!” (Lees verder onder de foto.)
Club De Sjnaake (Broukzitterd) start half november met het uitvoeren van het eerder gemaakte ontwerp. Zes man sterk wordt begonnen met de ruwbouw en na een paar weken komen daar de draadzetters, koppenmakers, plakkers en schilders bij. Uiteindelijk werken er 35 Sjnaake aan de wagen. Door het jaar heen zijn er eveneens enkele activiteiten, waaronder deelname aan de Oktoberfeestparade. Maar ook het Oktoberfeest en de Oktoberfeestparade gingen afgelopen jaar helaas niet door. “Om onze leden een hart onder de riem te steken in deze vervelende coronatijd heeft elk lid van De Sjnaake namens het bestuur een attentie ontvangen,” zegt Sjohn Smeets.
Stel nou dat de beperkingen vanwege corona komende zomer achter de rug zijn. Is dan een zomeroptocht een idee om de gebouwde wagens alsnog te laten trekken, zodat de wagenbouwers in de aanloop naar carnaval 2022 weer een nieuwe wagen kunnen bouwen? Daarover zijn de meningen verdeeld.
Riekswaeg Noord ziet daarin een oplossing voor twee problemen. Lejao Beursgens: “Iedereen heeft dan weer iets om naar uit te kijken en komend jaar kan elke buurt dan weer een nieuwe wagen bouwen. Achter op onze wagen ‘zit’ nog altijd burgemeester Sjraar Cox en die is allang geen burgemeester meer, daar moeten we dus Hans Verheijen van proberen te maken…”. Daar ligt dus nog een serieuze uitdaging.
Voor Louis Vahsen is de optocht echt verbonden aan sfeer en de tijd van het jaar. “Voor mij persoonlijk hangt het trekken van de wagen nauw samen met de dagen eromheen. De week van de prinsesóp (de prins trakteert de wagenbouwers traditioneel op een kop soep), de Nach van de Hal (een feestavond voor de wagenbouwers), de afsluiting van de laatste bouwweek op de vrijdagavond in de Heksesjans (de bar van de Optochhal), ’t Kanon van ’t Balkon en dan de optocht, de prijsuitreiking en daarna nog twee dagen samen genieten van alles.” Dat gevoel krijg je volgens hem in de zomer niet. Het is beter te wachten tot volgend jaar. “En dan es vanouds knalle!”
Marc Webers en Sjohn Smeets zitten min of meer op dezelfde lijn als Vahsen. De voorpret zal bij een (na)zomeroptocht ontbreken en ook de sfeer zal compleet anders zijn. “Een korte optocht met enkel wat wagens doet geen eer aan al het werk (en geld) dat in de gebouwde wagen is gestoken,” vindt Webers. Smeets wil de gebouwde wagen komend seizoen liefst verder uitbouwen, “maar dan moet daar wel plaats voor zijn. We willen ook mensen opleiden in het ‘vak van wagenbouwer’ door hen te leren lassen, vormen en schilderen.” (Lees verder onder de foto.)
Alle vier zien er geen probleem in om met carnaval 2022 met de ongebruikte wagen van 2020 aan de optocht deel te nemen, ook al zijn er alweer meer dan genoeg ideeën voor een nieuw thema. “Ons thema (duurzaamheid) is ook dan nog beslist actueel,” aldus Marc Webers. En ook Buurt Riekswaeg Zuid maakt zich over de houdbaarheid van het in 2020 gekozen thema “gein dikke bein”. Iedereen heeft er alle vertrouwen in dat, zodra de beperkende maatregelen achter de rug zijn, de (ijzer)draad weer snel zal worden opgepakt.
En wat doen de heren dan vandaag, op deze carnavalszondag, nu er geen optocht trekt? Marc Webers weet het wel: als mede-initiatiefnemer voor Radio Nónnevot geeft hij aan de hele dag verkleed en geschminkt naar de Zittesje Vastelaoves Top 111 te luisteren. Sjohn Smeets hoopt stilletjes dat het in Sittard tot een optochwanjeling komt, waarbij iedereen verkleed, op gepaste onderlinge afstand en met inachtneming van de coronaregels, met Radio Nónnevot op de oortjes, een stukje langs de optochtroute wandelt. “Hopelijk werkt Handhaving een beetje mee en is iedereen om 21:00 uur thuis met het gevoel toch een beetje Vastelaovend te hebben gehad.”
Lejao Beursgens sluit af met: “Enigste waat ich zou wille zègge taege die luuj die jeder jaor ózze Optoch gemaak höbbe wie hae is gewaore: sjnap uch óngerein ónger d’n erm es ’t zowiet is dat veer weier aanh’m maoge, laot ze weier zeen wodoor Zitterd de sjoonste Vastelaovesoptoch haet van Limburg. Óngerein zal hie en dao gehólpe mótte waere, mer dat is de Zittesje Vastelaovend zeker de muite waerd!”
