44e editie Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold is uit

Sinds 1980 verschijnt elk jaar het Historische Jaarboek voor het Land van Zwentibold, vol boeiende (historische) informatie over onze regio.

Op historiesittard.nl vindt u bestelinformatie over deze en eerdere edities en hun beschikbaarheid, online of als fysiek exemplaar.

De editie van 2023 is voor 25 euro te koop bij Boekhandel Krings, Brandstraat 23, Sittard.

Het Historische Jaarboek voor het Land van Zwentibold 2023 bevat weer veel interessante en leerzame artikelen. Hieronder leest u wat u mist als u het jaarboek niet aanschaft:

Het jaarboek opent met een portret door Chris Rutten van kunstenaarPatrick Creyghton, die al eens in een eerdere editie van het jaarboek aan de orde is geweest als maker van het imposante mozaïek in het vroegere ziekenhuis van Geleen, de ‘Werken van Barmhartigheid’. Bij dit artikel zijn uiteraard ook enkele sfeervolle landschappen afgebeeld.

John Hertogh neemt in dit jaarboek afscheid alsZwentibolddichter, en tevens worden de drie genomineerden voor zijn opvolging voorgesteld, in alfabetische volgorde: Annemarie Gulikers uit Sittard, Bep Mergelsberg uit Sittard en Marleen Schmitz uit Oirsbeek.

Er is speciaal aandacht voor het 50-jarig bestaan van deStichting Jacob Kritzraedt in 2022, wat tevens het 420ste geboortejaar en 350ste sterfjaar van haar naamgever was. Over de tijd van Jacob Kritzraedt leest u het profielwerkstuk van Lina Zeilstra over de Heksenwaan in Limbricht, die Entgen Luijten in 1674 fataal werd. Het leeuwendeel van Lina’s werkstuk is online te zien, namelijk in de vorm van een videoserie op YouTube.

Wim Donners is inmiddels bekend van zijn gedegen onderzoek naar deze zogenaamde ‘heks van Limbricht’, dat vorig jaar resulteerde in de monografie Dossier Entgen Luijten. Voor het Jaarboek heeft Wim de procesdossiers doorgenomen van deVergeten rebellen van Limbricht, die enkele decennia eerder (in 1650) in opstand kwamen tegen de onpopulaire heer van Limbricht, Nicolaas van Breyll die hen zware belastingen had opgelegd. Het kasteel werd twee keer geplunderd en de bewoners werden mishandeld. Het zou deze rebellen duur te staan komen (Of misschien viel dat mee?).

In de serie over adellijke families in het Land van Zwentibold is dit jaarde familie Van Merodeaan de beurt, die een eeuw lang het gezag uitoefende op kasteel Stein (1624-1740, maar onrechtmatig!) en eeuwenlang op kasteel Pietersheim in Lanaken (1455-1971). Het artikel volgt de familie Van Merode verder tot in de huidige tijd.

René Lauwers dook in een oude beschrijving door de middeleeuwse kroniekschrijverPeter Trecpoel, die in 1501 in Sittard een ‘bloedkruisenregen’ meemaakte. Wat gebeurde er toen en is daar ook een hedendaagse, wetenschappelijke verklaring voor te vinden?

Wim Hendrix graaft graag in de Limburgse klei in het Land van Zwentibold. In dit Jaarboek staat zijn zoektocht naarde Gebrande Stein, in dit geval een grenspaal die ooit de grens markeerde tussen de oude heerlijkheden Stein, Elsloo, Vucht en Eisden (en misschien ook Leuth).

Jacques Aussems stelt in dit jaarboek weer twee oude voorwerpen uit zijn familiebezittingen voor, die gelinkt zijn aanhistorische gebeurtenissenin de regio: een wandbord van Jan Hul uit het Heilig Jaar 1933, en een bierkan met een intrigerend opschrift: 1794! Dat was natuurlijk het jaar dat de Franse revolutionaire legers onze streek veroverden en onder andere in Beek en Spaubeek hun voetafdruk achterlieten. Aussems beschrijft de doortocht van de Fransen en de indruk die dit maakte.

Ad Welschen bespreekt een interessant artikel uit het Rotterdamsch Jaarboekje van 1935. Daarin worden de demografische gegevens van Rotterdam rond 1830 behandeld en de rol die (vooral binnenlandse) migranten destijds in diverse bedrijfstakken speelden. De Rotterdamsetextielblekerijenbleken grotendeels te draaien op arbeidsmigranten uit zuidoost Brabant en uit de Maasdorpen in de omgeving van Sittard!

Weinig mensen betalen graagbelasting, dus toen de gemeente Susteren 100 jaar geleden een gemeentelijke heffing invoerde werd er flink geprotesteerd, binnen en buiten de gemeenteraad: het gemeentebestuur smeet met geld en had zich jarenlang in de schulden gewerkt, en nu mocht de burger opdraaien om een bodemloze put te dempen! Wil Filott beschrijft in het Jaarboek het beleid en het verzet, en hoe de nieuwe burgemeester Van Grunsven uiteindelijk de gemeentefinanciën weer op orde kreeg.

Adri Gorissen schildert in het Jaarboek een portret van de Sittardse reisjournalistFelix Ruttenen diens liefde voor Rome, jarenlang bezongen in reisverslagen van zijn hand en tijdens zijn vele rondleidingen door de Eeuwige Stad. Ook Bertus Aafjes en Godfried Bomans waren onder de mensen die hij daar rondleidde en die hij inspireerde voor hun werk.

Wiel Gielkens ging voor dit jaarboek wederom in gesprek met een oud-burgemeester uit het Land van Zwentibold. De beurt was aanFrans Beckers, die stamt uit een oud geslacht van Zuid-Limburgse burgemeesters. Beckers stapte van de KVP over naar de PvdA en promoveerde van raadslid en wethouder in Moordrecht naar burgemeester in Stramproy. Van 1997 tot en met 2006 was hij vervolgens burgemeester van Schinnen. En nu ziet Beckers ‘om in verwondering’.

Ook dit Historisch Jaarboek wordt afgesloten mettwee Kronieken van het Land van Zwentibold. José Janssen biedt een terugblik op het jaar2017, dat nu al voelt als een ver verleden, en het jaar2022, het einde van de coronapandemie maar het begin van de huidige oorlog in Oekraïne, die ook hier gevolgen heeft. Op de foto staat oud-eindredacteur en erelid van de Stichting Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold Jan Schrader; hij kreeg in 2022 alsnog de koninklijke onderscheiding die hem in 2020 was toegekend, maar toen vanwege de corona niet kon worden uitgereikt.