Kadernota gaat over meer dan geld alleen

Opinie - door Björn Bonten. Momenteel behandelt de gemeenteraad de door het College van B&W opgestelde kadernota. Burgerraadslid Björn Bonten schreef er het volgende artikel over.

Terwijl ik dit schrijf, is de raadsvergadering over de kadernota nog aan de gang.

Dat is ook niet zo moeilijk, want die vergadering is verdeeld over twee zittingen op 15 en 19 juni.

Voor de duidelijkheid: het gaat in deze vergadering om de richting en de doelen van de begroting van het komende jaar en de eventuele investeringen en beperkingen daarin.

Er zijn natuurlijk allerlei uitgaven die een gemeente nou eenmaal moet doen, daar is weinig aan te veranderen. Maar daarnaast heeft een gemeente de vrijheid om het geld dat overblijft uit te geven zoals dat het beste lijkt. Het gaat om nogal wat geld. De begroting van onze gemeente omvat meer dan 440 miljoen. Ongeveer een vijfde daarvan komt rechtstreeks van de inwoners via lokale heffingen. Iets meer dan de helft komt uit Den Haag. En ja, ik ben u voor, ook dat geld komt voornamelijk uit de zak van de belastingbetaler, ook die uit Sittard-Geleen. Maar het is onmogelijk vast te stellen wie daar precies wat aan bijdraagt, dus dat terzijde.

Nu lijkt dit stuk over geld te gaan, maar ik verzeker u: dat is niet het geval. Het gaat namelijk niet over geld, maar over wat we ermee doen en hoe we erover praten. Ik ben vast niet de enige die ooit weleens een huishoudelijke “discussie” heeft gevoerd over geldzaken. Het schijnt zelfs dat het een van de belangrijkste redenen vormt voor echtscheidingen. Een korte online zoekactie levert heel veel tips op om dat te voorkomen. Er zijn twee tips die er duidelijk uitspringen. Ten eerste: blijf met elkaar in gesprek. En vervolgens: stel gezamenlijke doelen op voor de financiën.

Als die twee dingen niet lukken (of een van de twee, neem ik aan) dan zou een relatie weleens op de klippen kunnen lopen. Wat trouwens ook veel te lezen is, is dat er nogal wat mensen zijn die niet eerlijk zijn over geld. Dat is natuurlijk ook funest.

Ik hoor u denken: “Zit ik hier nou relatietips te lezen?” Nee. Nou ja, op zich wel, maar dat is niet het doel van dit stukje. Waar het hier om gaat is de relatie tussen gemeenteraad en gemeentebestuur. Natuurlijk verloopt die relatie ook niet altijd even soepel. Er is weleens wrijving. Er vallen weleens sterke woorden. En toch blijft die relatie uiteindelijk (in de meeste gevallen) wel in orde. Waarom? Omdat er duidelijke afspraken zijn over die financiën. Er is een vast aantal momenten waarop de financiën in de raad besproken worden, dus in gesprek blijven lukt wel.

Het debat over de kadernota is zo’n moment. Het gaat dan over de “gezamenlijke doelen”. Het college heeft een heel verhaal geschreven over de doelen van het komende jaar en de verschillende partijen in de raad mogen voorstellen doen om die richting aan te passen naar wat zij belangrijk vinden. De raad beslist dan of die voorstellen in de kadernota komen. Eigenlijk is die relatie dus best heel goed geregeld.

In de (social) media wordt soms geroepen dat “ze” maar doen wat ze zelf willen met “ons” geld. Maar dat is dus eigenlijk niet waar. “Ze” worden constant gecontroleerd en bijgestuurd. Daar is het dualisme weer. In het kader van, bijvoorbeeld, de lokale crisisnoodopvang heb ik zelfs hier en daar de suggestie gelezen dat dat de gemeente van alles zou opleveren. Dat de burgemeester zelf een bonus zou opstrijken. Allemaal verzonnen door mensen die óf niet weten hoe het werkt, óf erop uit zijn om politici in een kwaad daglicht te stellen (of om onduidelijke redenen gewoon tégen van alles zijn, maar dat is een andere discussie). Op die manier kan er van een goed gesprek geen sprake zijn. Dat soort verzinsels zou u dus niet moeten tegenkomen in een raadsvergadering.

Terug naar het debat. Soms wordt er een voorstel gedaan dat, zogezegd, kostenneutraal is. Geen enkele reden dus om daar tegen te stemmen, zou je zeggen. Geen financiële reden inderdaad. Maar zoals eerder gezegd: dit verhaal gaat helemaal niet over geld. Het gaat over wat we belangrijk vinden. Willen we kiezen voor groen? Willen we kiezen voor groei? Willen we kiezen voor grootse plannen? Willen we überhaupt wel kiezen? Of misschien heeft u gekozen voor een partij die het allemaal wel prima vindt zo. Zonder dat er ook maar iets concreets in een kadernota staat. Niks concreets over het “vrije” geld, hooguit wat loze algemeenheden als “we streven naar…”. Zonder concrete plannen zijn dat holle kreten. “Op de winkel passen”, noemen we dat. En natuurlijk is dat ook belangrijk, maar het verandert hoegenaamd niets.

Als u het debat terugkijkt of er iets over leest, kijkt u dan vooral áchter de getallen. Want het gaat niet om die getallen, het gaat om wat een partij nou eigenlijk wil. Tijdens de verkiezingen proberen partijen dat uit te leggen en samen te vatten of juist zo neutraal mogelijk te houden. Tijdens de debatten kunt u horen waar ze echt voor staan. Óf ze eigenlijk wel ergens voor staan. En dan vooral als het wat kost…

De raadsvergadering over de kadernota gaat vanavond om 18:30 uur verder in de raadszaal van de gemeente in Geleen. De vergadering is vanaf 18:30 uur live online te volgen op sittardgeleen.raadsinformatie.nl .