Laagste tarweoogst in 25 jaar

De bruto-opbrengst van tarwe was in 2024 met 682 duizend ton 38,6 procent lager dan een jaar eerder. Dat is de laagste bruto-opbrengst in 25 jaar.

De bruto-opbrengst van consumptieaardappelen nam het laatste jaar ook af, met 1,5 procent. Van zaaiuien (+13,2 procent) en gerst (+3,8 procent) vielen de bruto-opbrengsten hoger uit. Dat blijkt uit de definitieve oogstraming akkerbouw van het CBS.

De bruto-opbrengst tarwe is sinds 2000 niet zo laag geweest. Dit komt vooral door tegenvallende oogstcijfers van wintertarwe als gevolg van een nat najaar in 2023. Wintertarwe wordt in het najaar ingezaaid. Er werd in 2024 slechts 574 duizend ton wintertarwe van het land gehaald, 45,9 procent minder dan een jaar eerder. Zowel het areaal (de oppervlakte) als de opbrengst per hectare zijn het laatste jaar afgenomen.De bruto-opbrengst van zomertarwe is in 2024 meer dan verdubbeld naar 108 duizend ton. Dit komt vooral door een verdubbeling van het areaal. In jaren waarin het areaal wintertarwe kleiner is, is er vaak een toename van het areaal zomertarwe. De toename van het areaal zomertarwe compenseert de krimp van het areaal wintertarwe niet. In alle regio’s nam de opbrengst van tarwe af, maar in Zuid-Nederland was de daling het sterkst.

Opbrengst gerst toegenomen

Gerst is het enige graangewas waarvan de totale bruto-opbrengst is toegenomen. In 2024 bedroeg de bruto-opbrengst 242 duizend ton (+3,8 procent). Net als bij tarwe is er meer zomergerst en minder wintergerst geoogst. De bruto-opbrengst van zomergerst is met de helft toegenomen naar 151 duizend ton, die van wintergerst is met een derde afgenomen naar 91 duizend ton.De opbrengsten van overige granen zoals rogge, haver en triticale zijn in 2024 afgenomen.

Grootste toename bruto-opbrengst zaaiuien in Noord-Nederland

Ondanks het natte voorjaar en de uitdagende zaaiomstandigheden is de bruto-opbrengst zaaiuien in 2024 toegenomen naar 1,5 miljoen ton. Dit komt vooral door een stijging in het areaal (+11,7 procent). De hectare-opbrengst van bijna 46,7 ton lag iets hoger dan in 2023.De grootste toename van de oogst vond het afgelopen jaar plaats in Noord-Nederland, hier steeg de bruto-opbrengst met een kwart. In deze regio steeg het areaal met 30,2 procent. De opbrengst per hectare is hier echter licht gedaald.

Alleen in Zuid-Nederland is de bruto-opbrengst zaaiuien gedaald

Hoewel het areaal zaaiuien in Zuid-Nederland steeg, namen de bruto-opbrengst en de hectare-opbrengst af. Dat laatste daalde met bijna 14 procent naar 40,2 ton per hectare. De laagste hectare-opbrengst van de vier landbouwregio’s. Het natte voorjaar en koude weer maakte telen op de zandgronden in deze regio moeilijk. Ook kon er door de weersomstandigheden pas laat ingezaaid worden. Dit alles leidde tot een lagere hectare-opbrengst.

Hectare-opbrengst consumptieaardappelen gedaald

In 2024 bedroeg de hectare-opbrengst van consumptieaardappelen 43,3 ton per hectare, 5,5 procent lager dan het jaar daarvoor. Aardappeltelers hadden last van het natte voorjaar, waardoor diverse aardappelpercelen pas in juni gepoot konden worden. Daarnaast bleef het nat in de zomer, waardoor de aardappelen minder goed konden groeien.Hoewel de beteelde oppervlakte het afgelopen jaar met 3,5 procent is gestegen, is de totale bruto-opbrengst consumptieaardappelen iets afgenomen. Er werd afgelopen jaar 3,3 miljoen ton consumptieaardappelen geoogst.

Opbrengst vezelgewassen gestegen

Net als een jaar eerder is de opbrengst van vezelgewassen in 2024 weer toegenomen. Vlas en hennep hebben maar een klein aandeel in de totale bruto-opbrengst van akkerbouwgewassen. Toch hebben zij afgelopen jaar van alle akkerbouwgewassen de meeste productiegroei (+88,2 procent) doorgemaakt.De vraag naar hennep komt van buitenlandse markten voor automobielproducten en isolatiemateriaal op basis van onder andere plantaardige en dierlijke materialen, ook wel biobased materialen genoemd. Nederlands vlas wordt grotendeels verkocht aan de buitenlandse textielmarkt. De vraag naar linnenvezel, dat onder andere gemaakt wordt van vlas, stijgt al enkele jaren en door een slechte oogst in 2023 waren de vlasprijzen dat jaar historisch hoog. Dit heeft geleid tot een stijging in het areaal van afgelopen jaar.Van vlas en hennep zijn zowel de arealen als de hectare-opbrengsten toegenomen. Ten opzichte van 2010 is de bruto-opbrengst vezelgewassen bijna verdrievoudigd.

Voorlopige en definitieve oogstramingen

In oktober publiceert het CBS jaarlijks de voorlopige oogstraming (de bruto-opbrengst en de opbrengst per hectare), gebaseerd op expertschattingen van de verwachte opbrengst per hectare. De totale bruto-opbrengst van de gewassen kan uiteindelijk hoger of lager uitvallen. Door bijvoorbeeld weersomstandigheden is het mogelijk dat een gedeelte van het beteelde areaal niet geoogst wordt, of dat de uiteindelijke hectare-opbrengsten hoger of lager uitvallen.De definitieve oogstraming (de bruto-opbrengst en de opbrengst per hectare) van hetzelfde oogstjaar wordt vervolgens in januari gepubliceerd en is gebaseerd op een enquête onder bijna vijf duizend telers. Op basis van deze enquête wordt vastgesteld wat uiteindelijk de opbrengst per hectare is en welk deel van de beteelde grond daadwerkelijk tot opbrengst heeft geleid (de geoogste oppervlakte).De verschillen tussen de definitieve en voorlopige oogstramingen worden in een aparte StatLinetabel gepubliceerd naast de StatLinetabel over de productie van akkerbouwgewassen naar regio.