Nieuwjaarstoespraak 2018 van ‘BurgeMaestro’ Sjraar Cox

Zoals jaarlijks gebruikelijk sprak burgemeester Sjraar Cox van Sittard-Geleen ook dit jaar weer een nieuwjaarstoespraak uit.

Hij deed dat tijdens de nieuwjaarsreceptie in schouwburg De Domijnen in Sittard. We geven de tekst van de toespraak hieronder onverkort weer.

"De laatste keer dat ik hier op dit podium stond, was ik nóg chiquer gekleed. Natuurlijk heb ik ook voor u mijn beste pak aangetrokken, maar toen móest ik in rokkostuum verschijnen voor mijn optreden in de Limburgse 'Maestro', de dirigentenwedstrijd van de Philharmonie. U hebt het in de krant kunnen lezen: gebleken is dat ik het nèt ietsje meer van mijn verbale vaardigheden moet hebben dan van mijn muzikale, maar wat ik heb genóten van het dirigeren.

Zelfs toen na de eerste maten bij de 'Intocht van de gladiatoren' de baton al uit mijn hand vloog, lieten de muzikanten zich niet uit het veld slaan.

Ze sloegen de juiste toon aan en leverden een prachtige prestatie.

Al die klanken van de diverse secties bepaalden samen het geluid van het orkest, ze vormden een krachtig geheel.

Dames en heren u voelt het al aankomen: dat zouden wij hier binnen de stad ook meer moeten doen: samen 'musiceren' als het ware. Sittard-Geleen: één stad met verschillende klankkleuren. Van Obbicht tot Broeksittard, van Holtum tot Geleen-Zuid. Elkaar versterkende partijen die de beste willen worden en blijven door met veel plezier gezamenlijk 'muziek te maken', binnen een heus stadsorkest.

Als dirigent werd mij weer duidelijk, niet op de laatste plaats vanwege mijn eigen 'gestuntel': alles is mensenwerk. En al die mensen en al dat werken bepalen de kracht van de stad.

Veel inwoners zijn zich hiervan bewust en stralen optimisme uit.

Dit beeld sluit naadloos aan bij conclusies die getrokken zijn door het Sociaal Cultureel Planbureau. Nederlanders zijn vele malen gelukkiger dan zo'n 25 jaar geleden. Ons inkomen is gestegen, de arbeidsparticipatie is hoger, we leven langer, de criminaliteit is lager, onze gezondheid is gestegen, het vertrouwen in de politiek is hoog en dat tussen burgers onderling ook.

En toch zijn er mensen die beweren dat alles vroeger beter was dan nu.

Dit wordt uitvergroot door een groep mensen die daar baat bij heeft en tegenstellingen opblazen: een volgens Frank Kalshoven in de Volkskrant 'luidruchtige minderheid die heel dominant is geworden in het publieke debat en op sociale media …'. De ontevredenheid van deze kleine groep, die de hoogste viool speelt, wordt vervolgens ook weer uitvergroot in de media.

We mogen onze ogen niet sluiten dat ook in onze stad een grote groep mensen niet in gelijke mate profiteert van de groeiende welvaart. En als voorzitter van het Jeugdsportfonds Limburg constateer ik dat het afgelopen jaar ruim 5000 kinderen ondersteund zijn. Zonder deze steun kwamen zij niet aan sporten toe en raakten zij nog verder geïsoleerd.

En natuurlijk weten we dat bij de economische ontwikkelingen nog veel meer aandacht besteed moet worden aan het onderwerp duurzaamheid en versterkt ingezet moet worden op alternatieve energiebronnen. We weten ook dat absolute prioriteit dient te worden gegeven aan veiligheid. Het aantal inbraken is veel te hoog, ondermijning vindt ook hier op vele terreinen plaats.

Maar toch: het optimisme druipt ervan af. Door een goede samenwerking in Zuid-Limburg tussen kennisinstellingen, bedrijfsleven, provincie en gemeenten vormen wij hier in de Westelijke Mijnstreek de economische motor binnen onze provincie. Deze groei wordt ingegeven door de ontwikkelingen bij VDL Nedcar, op de Brightlands-Chemelot Campus en de Chemelot-site, maar ook door het steeds sterker worden Midden- en Kleinbedrijf.

Een prachtig resultaat van samenwerking, van het op het juiste moment aanspreken van mensen, van het samen vertrouwen uitstralen en vooral ook waarmaken wat we beloofd hebben.

Echter: als alles voor de wind gaat neigt men vaak naar zelfstandigheid en individualiteit; alles zèlf willen doen en bepalen. Maar: samenwerking van overheid, bedrijfsleven en onderwijsinstellingen blijft absoluut noodzakelijk willen we een vuist kunnen maken in de richting van de Randstad, van de Euregio. We moeten elkaar nu niet loslaten, daarvoor zijn de uitdagingen te groot, bijvoorbeeld als we kijken naar een groeiend tekort aan arbeidskrachten in Zuid-Limburg. Een kwestie van alles op haren en snaren zetten... Dus is het van belang het triple-helix-verband maar ook de samenwerking met Heerlen en Maastricht, en die met de provincie stevig vast te houden en tot over de landsgrenzen heen.

Om met Koning Willem-Alexander te spreken: 'Niet zoeken naar een breder ik, maar naar een groter wij'.

En, dames en heren, leif luuj, wat we verder gaan uitbouwen voor de 600.000 inwoners van Zuid-Limburg moet ook stimulerend werken ten aanzien van de samenwerking met de buren, een peulenschilletje dunkt me.

Zoals u weet ben ik als BM dikwijls op pad, en ontmoet ik vele stadgenoten. Hun verhalen zijn illustratief.

Wat de mensen over wie ik dadelijk vertel, met elkaar gemeen hebben, is dat zij allen een pósitief geluid laten horen. Zij zijn bezig er iets van te maken, pakken gewoon aan. Zij hebben hun plekje in het orkest van Sittard-Geleen dan ook al ingenomen…

Ik sprak mevrouw Elia Hala die nu net een vast contract bij Nedcar in de wacht heeft gesleept; een dame niet groot van stuk maar wel 'uit 1 stuk': zij weet van aanpakken en de kansen met beide handen aan te grijpen. En we gaan in de toekomst nog heel veel arbeidskrachten als Elia nodig hebben, zo is de voorspelling. Ik hoop van harte dat dit ook kansen biedt aan mensen die nu nog aan de kant staan, om in de toekomst ook een partij te kunnen meeblazen in de maatschappij.

Plaats in ons STADS-orkest wordt er zeker ingeruimd voor de op 22 november geboren Julia Graus die ik in Buchten tegenkwam. De trotse ouders willen haar graag daarbij helpen. Een symbool van het nieuwe leven, van het optimisme en gevoel van verantwoordelijkheid.

Er is zeker ook een plaatsje vrij voor de heer Nidal Subhiyeh: eén van de mensen die ik een paar weken geleden 'genaturaliseerd' heb, zoals dat heet. Zijn verhaal maakte indruk op mij. Voor het eerst in zijn bestaan kreeg hij een paspoort. Nidal woonde bijna 50 jaar in Homs en had daar een prima bestaan, maar omdat zijn ouders ooit gevlucht waren uit Palestina heeft hij nooit de Syrische nationaliteit vergaard. Nu is hij Nederlander. Hij omschrijft het als 'een gevoel van vrijheid, vrede en geborgenheid' dat hij nu Nederlander is geworden, en vertelde mij 'dat veiligheid en vrijheid alles is dat men zoekt in het leven'. En zo is het natuurlijk ook. Een voorrecht dat we haast als een vanzelfsprekendheid zien, maar door mensen als Nidal besefte ik weer eens dat leven in vrijheid het hoogste goed is. Hij zal de klankkleur van het orkest ongetwijfeld gaan beïnvloeden.

En wie wel eens in de stad komt, kan het niet gemist hebben: het feit dat nieuwe winkels gevestigd worden in beide stadscentra- dwars tegen alle online-verkoop in. Eén van die ondernemers is Anoek Joosten, eigenaar van 'Stories Conceptstore'. Zij durfde het aan om een hippe winkel te beginnen in hartje Geleen.

Nieuwe initiatieven, nieuwe klanten, nieuwe evenementen, een vol centrum, ook dat vormt vaak de reden om zich hier te vestigen.

In Limbricht trof ik Igor Stel, eine van Holtum, de nieuwe uitbater van Kasteel Limbricht. Hij vertelde me dat hij zo moe wordt van mensen die in beperkingen denken. Die hem vroegen waar hij in godsnaam aan begon om het kasteel te gaan uitbaten, terwijl het anderen niet gelukt was er een succes van te maken. “Dan wil ik het juist wel: bewijzen dat het wel kan.”- zo stelde hij. “Als je kunt inspelen op alle bijzonderheden; de historie van het gebouw, het landschap, de grensligging, dan moet dat lukken!”. Igor Stel heeft er bewust voor gekozen om de verbouwing van het kasteel door lokale vakmensen te laten uitvoeren; want zo zegt hij: “Je moet elkaar wat gunnen!”. En zo is dat.

Igor gaat voor de dikke trom in het orkest.

Om nog even bij ondernemers te blijven, laatst heb ik mogen spreken bij de relatieavond van de Sittard-Geleense Uitdaging. U weet wel: die club mensen uit het bedrijfsleven die zich maatschappelijk inzet door verbindingen te leggen met verenigingen, stichtingen, de overheid en het onderwijs. Ik sprak met voorzitter Freek Cuypers. Hij is woonachtig in Echt. Freek is gestart in Born om daarna met zijn bedrijf te verhuizen naar Geleen, want, zo gaf hij aan: business laat zich niet begrenzen, en zijn zakelijk netwerk reikt veel verder: binnen de gehele stad en ver daarbuiten. Qua logistiek is voor zijn bedrijf geen betere plek te vinden: alle verbindingen zijn hier aanwezig.

En op mijn tocht door de gemeente kwam ik nog veel meer mensen tegen die maar al te graag een rol willen vervullen in ons orkest, het orkest van de toekomst.

Het zal u niet verbazen dat zelfs 'eine jòng van Einekoeze' zich spontaan aangeboden heeft om zijn jarenlange Pinkpop-ervaring in te zetten. Hij heeft het al lang niet meer over grenzen, die heeft hij al lang geslecht, maar is daarnaast ook nooit vergeten waar hij vandaan komt en waar hij groot is geworden: hier bij ons.

Nu Jan weer een nieuwe knie heeft zal hij ongetwijfeld in staat zijn alle partituren te verdelen over de juiste secties.

Een maedje van Beeg, Myron Stauder, wie kent haar niet als de wereldberoemde zangeres van Juicy Lucy. Zij heeft spontaan aangeboden ook die rol weer te willen vervullen. Even het dorp uit om erachter te komen dat velen haar talenten kunnen waarderen. En om in Beegse stijl te blijven: ze kunnen niet zonder ons. De dirigent krijgt er wat mee te stellen: maar het komt zeker goed.

En dan hebben we nog veel vrijwilligers nodig die zo achter de coulissen veel werk verrichten. Ik kom regelmatig op plekken waar mensen zich inzetten ten faveure van anderen, zo ook laatst bij de brandweer: daar werden maar liefst 7 nieuwe brandweermannen welkom geheten; jonge mannen die de handen uit de mouwen willen steken voor de veiligheid van hun omgeving.

Hoezo geen bereidheid meer onder jongeren?

Het stadsorkest is gevormd. Samen maken wij deel uit van een en hetzelfde orkest, in alle diversiteit.

En dan het bestuur nog.

Dat wordt op 21 maart opnieuw gekozen.

Mijn wens is dat de 37 nieuw gekozenen geïnspireerd zullen raken door het optimisme dat gewoon op straat ligt.

Van hen wordt veel gevraagd. Onze inwoners willen betrokken worden, gehoord worden, ze willen bovenal een bestuur dat optreedt, dat keuzes durft te maken en vooral niet blijft hangen in oude tegenstellingen, of in wat dan ook.

Ze willen een bestuur dat goed op de centen let, trotsheid uitstraalt.

Niet een bestuur alleen voor de houtsectie, of voor het zwaar koper, gewoon een bestuur voor ons allen. Dat zorgt voor goede opleidingen en iedereen in de gelegenheid stelt een toontje mee te blazen.

De toon is ook van belang. Dat Twitter en Facebook daarbij meermaals in negatieve zin gebruikt wordt is mij allang duidelijk. Maar ik hoop dat deze uitlatingen geen voorbode zijn voor de wijze waarop wij na 21 maart met elkaar omgaan.

Van bestuurs- of raadsleden mag ook verwacht worden dat zij zich realiseren dat hun bijdragen ook van grote invloed kunnen zijn op de beeldvorming naar onze burgers en naar buiten toe.

De vele transfers die de afgelopen periode tussen de partijen hebben plaatsgevonden leveren mijns inziens geen positieve bijdrage aan die beeldvorming.

Eigenlijk zou er in de gemeentewet een soort transferbedrag opgenomen moeten worden, al was het alleen maar om de kosten van de timmerman te betalen die iedere keer ingehuurd moet worden om de vergadertafels aan te passen aan de nieuwe realiteit.

Een sterke coalitie is gewenst, maar kan niet zonder een stevige oppositie. En het beste is dat zij in gezamenlijkheid komen tot een krachtig bestuurde en financieel gezonde stad.

Slagen wij hier niet in dan plaatsen wij ons buiten de realiteit van alledag. Die van het optimisme van onze inwoners. En luisteren we niet naar de roep van hen om iedereen in staat te stellen van de welvaart te kunnen profiteren en om te genieten.

En genieten zullen we met onze 93.000 inwoners, dat staat vast. Van alle evenementen, van de geweldige voorstellingen, van het leefklimaat, van alle sportkampioenen, zoals de 1000 jeugdkampioenen die vlak na kerst door de wethouder sport gehuldigd zijn.

Velen van u ga ik treffen bij de activiteiten rond het 775-jarig bestaan van Sittard.

Maar ik weet het zeker: u bent er bij als we met ons orkest en met alle andere gezelschappen Fortuna gaan huldigen. Wat een waanzinnige opstanding. Na jarenlang 'sjravele' weer een dreamteam op de grasmat, die als collectief de strijd aangaat en de naam 'Fortuna' eindelijk weer eer aandoet. De laatste wedstrijd zaten weer 7.000 mensen op de tribunes.

We doen weer mee, zoals we al jarenlang ook met handbal, met ijshockey, met wielrennen, met atletiek, met zwemmen en noem maar op een rol van betekenis spelen.

En dan maakt het niet meer uit of je een trotse inwoner bent van de spaorkolonie of uit Echt-Susteren komt, of uit Holtum, Beeg, of Einekoeze, of Geleen. Of uit Sittard, of uit Istanbul, Hasselt of zelfs uit Maastricht.

Het maakt dan zelfs niet meer uit dat je vluchteling bent en hier je eerste paspoort hebt gekregen.

En Julia: die slaapt door en droomt, is gelukkig bij haar ouders die haar beschermen

En daarmee kom ik weer terug bij mijn metafoor: we beschikken in Sittard-Geleen over alle instrumenten om een geweldige klankkleur te kunnen laten weerklinken. De tijd is rijp om alle registers open te trekken, de bezetting is optimaal met al die mensen die samen de stad maken. Sittard-Geleen: daar zit muziek in…!

Ik lever daar graag zelf een bijdrage aan als… burge-maestro."