Vanavond tijdens de Nationale Dodenherdenking klinkt de stem van Marijn Spruit (15) uit Sittard op de Dam in Amsterdam.
Ze vertelt aan de 10.000 aanwezigen en miljoenen televisiekijkers over de Tweede Wereldoorlog en maakt een bruggetje naar het oorlogsverleden van haar overgrootouders in voormalig Nederlands-Indië. Ze vonden elkaar in het ziekenhuis na de bevrijding van de Japanners. Hij als Nederlandse soldaat die ondervoed was geraakt in een Jappenkamp. Zij als Indonesische verpleegkundige aan zijn bed. De twee deelden hoop en liefde met elkaar.
Inspirerend lesprogramma Geef Vrijheid Door
Hoe komt een Sittards meisje op 4 mei op de Dam terecht? Marijn, een leerling van het Trevianum in Sittard, nam deel aan het lesprogramma #GeefVrijheidDoor dat voor de allereerste keer georganiseerd werd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei en Jongerenorganisatie Young Impact. Samen met 149 andere leerlingen ging zij de uitdaging aan om een ‘spoken word’ of gedicht te schrijven over de Tweede Wereldoorlog.
Marijns spoken word werd gekozen uit 150 verhalen
In een dag tijd inspireerde Young Impact de gymnasium-leerling zo dat ze graag een gooi wilde doen naar de eerste plek: spreken op de Dam tijdens de Nationale Dodenherdenking. Marijn: “Vóór die dag wilde ik eigenlijk helemaal niet meedoen. Maar ze hebben veel verteld en ook genoeg filmpjes laten zien over vrijheid in het algemeen. Dat klonk allemaal leuk en interessant. Ook heb ik veel geleerd over hoe je een verhaal krachtig kunt voordragen en hoe je iets moet schrijven. Het meest inspirerende voor mij was Loewana Weiss uit Enschede die vorig jaar mocht spreken. Zij vertelde in een videoboodschap over de superleuke ervaring en ze wenste ons veel succes. Dit heeft voor mij de doorslag gegeven om mee te doen. Voor het schrijven van het spoken word hadden we maar een uurtje de tijd. Daarna moesten we het A4-tje inleveren en neerleggen op de stapel wel meedoen of niet meedoen. Uit de 150 brieven zijn er 10 gekozen. Die 10 leerlingen – onder wie ik dus – moesten allemaal hun brief voordragen op school voor zo’n 150 leerlingen. Young Impact maakte aan de hand hiervan een top 5. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei koos mij daarna gelukkig als winnaar.”
In de moeilijkste tijden kan liefde en hoop opbloeien
Marijns overgrootvader was een Nederlandse soldaat die orde moest houden in Indonesië. Tijdens de bezetting door de Japanners werd hij gevangengenomen en naar een Jappenkamp gestuurd. Bij de bevrijding was hij ernstig ondervoed en moest hij in het ziekenhuis worden opgenomen. Daar ontmoette hij een verpleegster, die later zijn vrouw werd. Marijn vertelt: “Het verhaal van mijn overgrootouders inspireert me. Het laat zien dat zelfs in de moeilijkste tijden en ergste situaties liefde en hoop kunnen opbloeien. Daarom heb ik dit ook verwerkt in mijn voordracht. Dat is de boodschap die ik wil overbrengen. Hoe moeilijk je het ook hebt, je moet altijd doorzetten. Je moet echt nooit opgeven.” Over het familieverhaal werd nooit gesproken door haar overgrootouders. “Mijn moeder kwam het pas te weten op de begrafenis van haar opa.”
Vrijheid is ook jezelf mogen zijn
Oorlog en vrijheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als de 15-jarige gymnasium-leerling gevraagd wordt wat vrijheid voor haar betekent, zegt ze: “Vrijheid betekent niet gediscrimineerd worden. Dat je niet minder dingen mag doen, omdat je een ander geloof hebt bijvoorbeeld. Of uit een andere cultuur komt. Je eigen keuzes maken: dat is vrijheid. Dat niet iemand anders voor je bepaalt wat je wel of niet mag doen. Jezelf mogen zijn. De meeste jongeren weten niet veel over oorlogen. Als ze zich inlezen en er meer over te weten komen, dan kunnen ze ook in de toekomst ruzies en oorlogen proberen te voorkomen. Leren over én van oorlogen is daarom heel belangrijk, vind ik.”
Marijn is nog niet zenuwachtig
En dan haar spoken word waarmee ze met ritme, emotie en expressie de luisteraars gaat boeien. “Mijn voordracht duurt ongeveer twee minuten. Het is niet de bedoeling dat ik het uit mijn hoofd leer, maar ik ken het nu wel al een beetje van buiten. Dat gaat natuurlijk vanzelf, want ik heb het al heel veel keren hardop gelezen. Vooral voor mijn ouders en mijn twee broers. Ik ga het niet uit mijn hoofd voordragen dadelijk, maar wil het ook niet voorlezen.” Wie denkt dat Marijn nerveus zal zijn voor zo’n grote happening, heeft het mis. Marijn is de rust zelf. “Ik vind het vooral leuk dat ik mag spreken op de Dam. Iedereen vraagt of ik zenuwachtig ben, maar ik voel het nu nog niet echt. Ik denk dat het wel komt op de dag zelf. Ik realiseer me het gewoon nog niet dat het zoiets groots is en dat er zoveel mensen naar me kijken zaterdag.”
Meteen na de twee minuten stilte aan de beurt
Op 4 mei deelt Marijn haar verbindende verhaal met duizenden en duizenden mensen. De dag begint voor haar al vrij vroeg. Rond het middaguur vertrekt het gezin met de auto richting Amsterdam. “Ik ga met mijn ouders en broers. We moeten er om 14.30 uur zijn. Dan gaan we eerst oefenen op de Dam. Ik hoor dan hoe ikzelf klink op een ‘leeg’ plein. Na het eten en een kort bezoek aan de Nieuwe Kerk ben ik meteen na de twee minuten stilte aan de beurt.”
Haar stem laat ze horen voor vrijheid
De jonge Marijn zit pas in haar derde schooljaar, maar denkt al na over haar toekomst. Ze is van plan om een tussenjaar te nemen en dan in Amerika highschool te doen. “Ik wil dat graag doen tussen mijn vijfde jaar en examenjaar. Anders ben ik te oud voor highschool. Ik weet nog niet 100 procent zeker wat ik wil gaan studeren als ik mijn diploma heb, maar ik denk dat het rechten wordt.” Mooi dat zij in haar beroep straks ook haar stem laat horen voor de vrijheid, maar dan op een andere manier. Of ze nog meer toespraken gaat houden, weet ze niet. Misschien als het haar op de Dam bevalt. “Als ik het leuk vind zaterdag, dan zou ik – als ik de kans krijg – best wel meer willen spreken in het openbaar.”
Bron: Provincie Limburg
