Dinsdagavond werd in ’t Tuurhoes in Guttecoven de veertigste editie van het Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold gepresenteerd.
Dat gebeurde tijdens een mini-symposium van de Federatie Historie Sittard-Geleen-Born en de Stichting Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold. Voorzitter van de Stichting Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold Guus Janssen (links op de foto boven dit bericht) overhandigde het eerste exemplaar van het jaarboek aan cultuurbehoeder van Guttecoven Sjra Lomme. Rechts op de foto redactiesecretaris Wil Brassé.
Al sinds 1980 verschijnt in onze regio elk jaar rond deze tijd het Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold. Op de omslag van de veertigste editie prijken diverse afbeeldingen, maar centraal staat een tot nu toe onbekende tekening uit 1789 van de kerk van Nieuwstadt, die onlangs door Guus Janssen in het Regionaal Historisch Centrum Limburg te Maastricht is ontdekt.
Over de inhoud
Het Jaarboek van 2019 besteedt op originele wijze aandacht aan de herdenking van 75 jaar bevrijding van oorlog, middels een collage van werkstukken en gedichten van scholieren van het Trevianum, afgezet tegen beelden uit het Eyewitness Museum in Beek, gefotografeerd door Hay van Veghel.
Harry Strijkers heeft met medewerking van Wil Brassé de geschiedenis van de joden in Urmond en Berg aan de Maas van 1689 tot 1943 op schrift gesteld, met speciale focus op de nakomelingen van Soesman Wolf & Sophia Hertz uit Berg, en hun lot in oorlogstijd.
In dit jaarboek staan vervolgens twee archeologische bijdragen: Wim Hendrix verhaalt van een bijl uit de bronstijd die in de Maas werd gevonden, en Paul Mennens geeft een overzicht van de archeologische vondsten in de gemeente Beek gedurende de afgelopen 10 jaar.
Ook zijn er twee korte bijdragen van Jacques Aussems: eerst wordt de Beekse kroniekschrijver Peter Trecpoel nader bekeken, die onder meer verhaalde hoe Beek in 1505 in handen van de Geldersen viel. Daarnaast verhaalt de auteur zelf in dichtvorm van de val van Sittard in 1318. Voor wie Sittard toen viel? Dat kunt u lezen in dit jaarboek.
Werner von Hatzfeldt was ambtman van Born in de 16e eeuw (1569-1584). Er is nog weinig over hem en zijn familie geschreven en René Lauwers gaat die schade inhalen in dit jaarboek.
Guus Janssen vond een oud grafgedicht uit 1592 voor de hertog van Gulik, dat het dichterlijk (en rekenkundig!) talent onthult van de toentertijd rentmeester van het Ambt Born Theodorus Jhew. Het gedicht is in het Latijn, maar vrees niet: Guus Janssen heeft het vertaald en toegelicht.
De plaats Hoensbroek is genoemd naar de adellijke familie Hoen tzo Broeck, thans nog levend en wel in Duitsland onder de naam Von und zu Hoensbroech, en in dit jaarboek door Frank Keysers en Guus Janssen belicht in deel 4 van de serie “Adellijke families in het Land van Zwentibold”. Hoensbroek ligt buiten het Land van Zwentibold, maar uit deze bijdrage blijkt dat diverse familieleden ook hier hun invloed hebben gehad.
Peter Schulpen onderzocht een conflict dat plaatshad in 1793 in Sittard, tussen het stadsbestuur en de joodse gemeenschap, over de joodse begraafplaats op Fort Sanderbout. Het biedt een genuanceerd inkijkje in de toenmalige verhoudingen. Kort daarna zou het Franse revolutionaire bewind een einde maken aan het oude stelsel en van alle inwoners gelijkberechtigde burgers maken.
Ad Welschen vervolgt in het jaarboek zijn speurtocht naar Limburgse migranten uit onze streek die richting Holland trokken. Het spoor leidt dit keer naar Gouda, waar onder meer de families Daalmans uit Krawinkel-Geleen en Jaspers uit Guttecoven een verrassend grote rol speelden in de economie via hun wasserij- en blekerij-bedrijven.
Jan Hendrik Lünenschloss, burgemeester van Sittard tussen 1818 en 1822 (naast andere functies in het stadsbestuur) en zijn vrouw Catherine Wilhelmine Schotten, werden in 1835 vereeuwigd door schilder Lambert Hastenrath. Peter Grimm besteedt in het jaarboek aandacht aan het echtpaar en de schilder. De portretten hangen overigens in de permanente opstelling van het museum in Erfgoedcentrum De Domijnen.
In 2007 verscheen in het jaarboek een artikel over het atelier voor kerkelijke beeldhouwkunst Kastelijn en Kühnen, dat tussen 1896 en 1907 in Sittard bestaan heeft. Antoine Jacobs levert dit jaar een aanvulling op zijn artikel met nieuwe vondsten van dit atelier.
Vervolgens is er een mooi artikel over leven en werk van architect Christiaan Joseph Philips uit Geleen, die voor en na de oorlog fraaie woonhuizen heeft ontworpen in diverse plaatsen in Zuid-Limburg. Philips was een oom van de auteur, Chris Rutten.
Of ‘toeval bestaat’ is een vraag die beantwoord wordt in een gesprek van Wiel Gielkens met Jan Smeets oftewel Mister Pinkpop, over de ontstaansgeschiedenis en ontwikkeling van Nederlands’ oudste popfestival.
Koos Snijders schreef voor het Jaarboek een werv(el)end artikel over het nieuwe Fortuna Museum dat eerder dit jaar werd geopend bij het stadion. Het artikel bevat ook een tijdlijn met de belangrijkste ontwikkelingen per jaar bij Fortuna en haar voorlopers Sittardia en Fortuna ‘54.
Ad Hoogenboom tenslotte belicht in het nieuwe jaarboek kort het 40-jarig jubileum van de Heemkundevereniging Geleen, en met name de twee nieuwe publicaties die mede daaruit tot stand kwamen: een fotoboek met veel nieuw gevonden historische foto’s en een geschiedenis van de 100-jarige Geleense firma Van Aubel & Coenen.
Het Historisch Jaarboek is verkrijgbaar in de boekhandel, maar men kan ook tegen een gunstigere prijs abonnee worden. Informatie: [email protected].
