‘Vrije Rijksheerlijkheden in Limburg – Deconstructie van een mythe, met bijzondere aandacht voor de Rijksheerlijkheid Limbricht’ is de lange titel van een lezing door Harry Weinberg.
Deze door LGOG De Westelijke Mijnstreek in samenwerking met Heemkundevereniging Lemborgh georganiseerde lezing vindt plaats op donderdag 13 februari om 19:30 uur in Oos Zittesj Hoes.
Niemand dan de keizer boven zich
Als u geïnteresseerd bent in de Limburgse geschiedenis in de eeuwen vóór 1800 kent u mogelijk de term ‘Vrije Rijksheerlijkheden’. Ze werden beschouwd als kleine zelfstandige gebiedjes waarvan er in Zuid-Limburg en omgeving tientallen zouden hebben bestaan. ‘Niemand dan de keizer boven zich’, zo luidt de populaire omschrijving van hun (veronderstelde) bijzondere status binnen het Heilige Roomse Rijk. Wat de Westelijke Mijnstreek betreft worden heerlijkheden als Stein, Elsloo en Limbricht gewoonlijk in deze categorie ingedeeld. Dit traditionele beeld blijkt echter een creatie van negentiende-eeuwse Limburgse historici. Misvattingen over het functioneren van het Heilige Roomse Rijk liggen aan de basis daarvan. Het bestaande beeld is daarom aan herziening toe.
Een web van relaties
De presentatie gaat kort in op de staatsrechtelijke structuur van het Heilige Roomse Rijk en de vernieuwingen vanaf het eind van de vijftiende eeuw. Vervolgens wordt concreet gemaakt wat deze voor ‘Vrije Rijksheerlijkheden’ betekenden op belangrijke punten zoals rijksbelastingen, rechtsgang, lidmaatschap van de Nederrijns-Westfaalse Kreits en contacten met keizer en Rijk. Omdat de Schepenstoel van Aken in de traditionele visie een belangrijke rol speelde als schakel tussen ‘Vrije Rijksheerlijkheden’ en het Rijk, krijgen de ontwikkelingen daarin en het verloren gaan van het ressort aandacht. Naast deze relaties met het Rijk wordt ook de aard van de relaties met de omringende landsheren behandeld. Wat specifieke heerlijkheden betreft, krijgt vooral Limbricht, naast Elsloo en Stein, bijzondere aandacht. De historie van de relatie met het hertogdom Gulik, de zeer complexe leenbanden met landsheren, en het ernstige conflict tussen de heer en zijn onderdanen in de zeventiende eeuw komen aan de orde.
Spreker Harry Weinberg heeft sinds 2007 een aantal publicaties op zijn naam staan over verschillende aspecten van de Zuid-Limburgse geschiedenis, waarvan er drie in de Publications zijn verschenen. In november 2019 promoveerde hij in Maastricht op zijn proefschrift ‘Vrije Rijksheerlijkheden’ in Limburg (1500-1800): Deconstructie van een Mythe’.
