Als een proef met kleinere stembiljetten bij de Europese verkiezingen volgend jaar vlekkeloos verloopt, dan kunnen die ingezet worden bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026.
Dat zei minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken) donderdag in een debat over het onderwerp verkiezingen.
De huidige grote stembiljetten zijn minder goed hanteerbaar en dat leidde bij de vorige verkiezingen, die van Provinciale Staten en waterschappen, tot problemen op sommige stembureaus. In juni raadde de Kiesraad al aan haast te maken met de invoering van een kleiner formulier.
“Wat we hebben gezien, toestanden tot diep in de nacht en tellers in tranen, dat is niet voor herhaling vatbaar”, aldus de Jonge. Zo vindt hij dat als de genoemde proef in vier gemeenten goed gaat en het “doenlijk” is voor gemeenten dat de kleine biljetten ingezet moeten worden bij de daarop volgende verkiezingen. Een slag om de arm is de evaluatie van de proef, waar hij gemeenten bij wil betrekken. Want de kleinere formulieren zijn mogelijk wel wat minder overzichtelijk. “Zorgvuldigheid gaat voor snelheid.”
Bij de komende Tweede Kamerverkiezingen op 22 november verwacht De Jonge niet dat tellers tot diep in de nacht bezig zijn. Ten eerste is er geen sprake van ‘dubbele verkiezingen”, zoals in maart het geval was: Provinciale Staten én waterschapsverkiezingen. En anders dan bij voorgaande verkiezingen hoeven vrijwilligers op het stembureau niet tot midden in de nacht hertellingen uit te voeren als die nodig blijken. Ze mogen dan een voorlopige uitslag geven en de volgende dag opnieuw tellen voor de definitieve.
De Jonge beloofde aan de Tweede Kamer er bij gemeenten op aan te dringen stemlokalen beter toegankelijk te maken, bijvoorbeeld voor mensen met een handicap. Hier schort het nogal eens aan, zo bleek uit een recent onderzoek van maatschappelijk bureau Ongehinderd. Bij de instructies voor gemeenten zullen ze erop worden gewezen dat er budgetten beschikbaar zijn vanuit het ministerie voor verbeteringen.
Ook komen er extra instructies aan gemeenten over wat gemeenten verplicht zijn te doen ten aanzien van zogenoemde ondersteuningsverklaringen, van partijen die nieuw zijn en mee willen doen aan verkiezingen. Dit op aandringen van de BBB, die in 2021 tegen grote problemen opliep, zo zei voorvrouw Caroline van der Plas. Op verzoek van de SGP gaat De Jonge kijken of gemeenten in het algemeen wel voldoende geld krijgen van het Rijk om verkiezingen te organiseren.
