Drukbezochte nieuwjaarsreceptie in Sittard-Geleen

Dinsdagavond hield het college van B&W van Sittard-Geleen de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie, omlijst met een cultureel programma, samengesteld door cultuurbedrijf De Domijnen.

Daaraan verleenden Coen van Dam, piano; Jazzcombo Christian Martens & Friends; Sittards Mannenkoor Si-tard; Stadsdichter Lilian Caessens en zangeres Madi Hermens hun medewerking.

In zijn traditionele nieuwjaarstoespraak stond burgemeester Sjraar Cox uiteraard stil bij Toon Hermans en bij wat er het afgelopen jaar allemaal is gebeurd in Sittard-Geleen. Zorg, veiligheid, economische ontwikkelingen, en vooral het belang om met elkaar te blijven samenwerken passeerden daarbij de revue. "We staan misschien wel op de drempel van een Zuid-Limburgse Gouden Eeuw", zo sprak de burgervader, kijkend naar de toekomst. Dat Zuid-Limburg er nu zo voor staat is te danken aan samenwerking op alle niveaus. Die samenwerking was uit nood geboren. Nu het beter gaat lijkt die Zuid-Limburgse samenwerking weer minder vanzelfsprekend te worden en dat kan verdere groei in de weg staan, zo waarschuwde hij. Het succes van het geheel moet voorop staan en niet het eigen succes. "Ik roep op om de Zuid-Limburgse samenwerking een nieuwe impuls te geven en de belangen van onze 600.000 inwoners boven individuele bestuurlijke belangen te plaatsen." En verder riep hij op om in maart toch vooral te gaan stemmen.

De volledige toespraak van de burgemeester vindt u hieronder.

Het kan u onmogelijk ontgaan zijn: 17 december jongstleden was het precies 100 jaar geleden dat Toon Hermans geboren werd in Sittard. De man die zichzelf een clown noemde, maar wat mij betreft veel meer was dan dat. Natuurlijk had hij de lach aan zijn kont hangen, zoals dat heet, maar zijn humor was in feite een overlevingstactiek. Toon had het vermogen, om ondanks de armoedige situatie waarin hij als jongeling verkeerde, toch overal de lol van in te zien. En dat heeft hem ver gebracht.

Wat mij de afgelopen maanden is bijgebleven, is dat hij hier in déze omgeving geïnspireerd is geraakt. Hij is geïnspireerd geraakt door mensen en door verenigingen. Hier zette hij de eerste stappen op weg naar het grote Carré. Zo schreef hij al op jonge leeftijd de revue voor de Uule uit Geleen.

Dames en heren, ik permitteer me een gedicht van hem voor te lezen: het gedicht heet STADJE .

In het stadje uit mijn jeugd gebeurde weinig
men vond weleens een zatte zwerver in het gras
of op het marktplein zag je mensen samendrommen
als er ergens eens een fiets gestolen was
de krant vermeldde weleens treurige berichten
"oude vrouw vannacht gestikt in kolendamp"
"'n jongen zakte door het ijs", en dat soort zaken
héél, héél af en toe een nationale ramp
soms werd een kalf geboren met zes poten
maar het leven kabbeld'er gezapig voort
en werd er plotseling iemand overhoop geschoten
dan was ineens de zoete rust totaal verstoord
op z'n fietsje reed de dokter naar een zieke
en het ziekenhuis stond lang niet zo centraal
soms kon de torenklok wel onheilspellend luiden
en er viel weleens een kindje in 't kanaal
maar wij zagen deze wereld zo veranderen
en we vonden zoveel 'clevere' dingen uit
aan de ene kant vooruit, maar aan de andere
holt de wereld in recordtijd achteruit
toch geloof ik dat er andere tijden komen
en de rust terugkomt op een goeie dag
ik heb vertrouwen in een hele nieuwe wereld
en in de mensen zélf... als ik het zeggen mag.
- Op blote voeten lopen, Toon Hermans

Het stadje van Toon toen is een stad geworden. De gezapigheid, zoals Toon die weergaf, hebben we ingeruild voor een jonge dynamische gemeente. Een centrumstad. Maar het is ook een gemeente met een schaal waarbij nog heel veel aandacht is voor sociale samenhang, voor een krachtig verenigingsleven. Een gemeente waar top- en breedtesport hand in hand gaan. Een gemeente waar in alle dorpen en wijken voorstellingen plaatsvinden waarvan Toon toen eigenlijk alleen maar kon dromen.

We komen ook nu nog af en toe een zatte zwerver in het gras tegen, maar we laten hem niet meer liggen. We proberen nieuwe opvangmogelijkheden te creëren, zoals we ook proberen verwarde personen een plek van rust te bieden om zodoende ook hun omgeving te ontlasten.

Buiten kijf staat dat iedereen de zorg moet krijgen die nodig is. En we weten, en dat is zeker vergelijkbaar met de periode van Toon, dat kwetsbare burgers ook geholpen kunnen worden door hulp uit het eigen netwerk en de eigen omgeving. Mantelzorgers zijn niet meer weg te denken, maar ook zoiets ogenschijnlijk kleins als een keer boodschappen doen voor een buurman die daar zelf niet toe in staat is, kan al heel waardevol zijn. Alle beetjes helpen!

Wij stimuleren mensen hun eigen kracht optimaal te benutten om zodoende regie over hun eigen leven te krijgen. Het participatiebedrijf is daarvan een voorbeeld. Iedereen in onze stad en regio moet kunnen meedoen en we hebben bovendien gewoonweg iedereen nodig om de groei van de economie te kunnen vasthouden.

De totstandkoming van de nota openbare ruimte is daarnaast een uitstekend voorbeeld van hoe wij u, de mensen in de wijken en dorpen, kunnen stimuleren om mee te denken over de inrichting van de eigen woonomgeving. Een aanpak die op vele andere terreinen zoals veiligheid en de zorg, gevolgd wordt of nog nadere invulling dient te krijgen.

En de krant vermeldt nog altijd treurige berichten. Dat is ook logisch gezien de vele misstanden die er in de wereld zijn De strijd in Aleppo met zoveel burgerslachtoffers. De terroristische aanslag in Berlijn bij de kerstmarkt waarbij mensen, die gezelligheid en warmte zochten op een koude winteravond, zomaar het leven ontnomen werd. En slechts enkele dagen geleden de aanslag in Istanbul. Het zijn maar drie voorbeelden en helaas had ik er veel meer kunnen opsommen.

Ook dichter bij huis worden we niet gespaard. Voor sommige stadgenoten geldt dat men dit nieuwe jaar in is gegaan met verdriet, bijvoorbeeld vanwege het recente wegvallen van een dierbare. Soms was dit verwacht, soms plotsklaps. Soms betrof het iemand op leeftijd en soms ook iemand die nog in de bloei van zijn leven moest komen... Drama's. Laten wij de achterblijvers troosten waar we kunnen, hen niet alleen laten met hun verdriet.

Even terugkomend op het gedicht over onze stad: "op het marktplein zag je mensen samendrommen als er ergens eens een fiets gestolen was" en over "iemand die overhoop wordt geschoten".

Wat toen was, geldt nu onverkort ook nog. Mensen schrikken op wanneer de veiligheid in hun directe omgeving wordt aangetast. Terecht dat naar de overheid en zeker naar de burgemeester gekeken wordt om adequaat op te treden.

We weten dat we prioriteiten moeten stellen, zoals het tegengaan van overlast rond de coffeeshops. Politie en de boa's hebben puik werk geleverd, zoals we nu nog elke dag kunnen constateren.

De aanpak van drugsoverlast, van hennepplantages, het voorkomen van overvallen, van straatroof, van overlast in woonsituaties en inbraken zal absolute prioriteit blijven houden. Veel kunnen we samen en het is aantoonbaar dat de buurtpreventieteams en de Whats-appgroepen hierbij een belangrijke rol vervullen. Samen met de actieve rol van de wijkagenten leveren zij ook een positieve bijdrage aan het veiligheidsgevoel van onze mensen.

Toon zou trots zijn op zijn stad, omdat er veel 'clevere' dingen worden uitgevonden.
Dat is een van de redenen waarom het goed gaat met Sittard-Geleen.

Neem nu de Brightland Chemelot Campus, waar studenten van MBO tot universitair, kenniswerkers, provincie, universiteit, DSM en vele andere bedrijven de toekomst uitvinden. Wetenschappers en bedrijven uit de hele wereld vinden onze stad interessant. De opening van het Center Court afgelopen jaar was een hoogtepunt maar er komen er nog veel meer.

Ook bij VDL-Nedcar gaat het hard. Er wordt in twee 'sjichten' gewerkt en de parkeerterreinen staan bomvol met een fantastisch Zuid-Limburgs product dat naar consumenten over de hele wereld gaat. Er werken bijna 5.000 mensen, die ervoor zorgen dat er in hoog tempo prachtige nieuwe MINI's van de band rollen. Veel van onze burgers zijn nu trotse medewerkers van VDL-Nedcar. Daar gaat onze stad de vruchten van plukken. Toon zou er trots op zijn.

We staan misschien wel op de drempel van een Zuid-Limburgse Gouden Eeuw. Dat idee voelt ook wel wat ongemakkelijk, want het is alsof we daarmee de goden verzoeken. De kerstdagen helpen dan wel als je de tijd hebt om een boek te lezen en wat te relativeren. Ik las 'Jan Six', het laatste boek van historicus Geert Mak. De volgende tekst in zijn boek zette me aan tot denken. Ik citeer: "Het was één grote kluwen van provinciale en stedelijke territoria, lokale regels en politieke fracties. Voortdurend waren er conflicten: over de soevereiniteit van al die verschillende gemeenten en regio's, over de belangen van de economie en over het geld."

Dit citaat gaat over de ondergang van de Gouden Eeuw van Holland ruim 300 jaar geleden. Geert Mak verzucht dat het einde van de voorspoed in de Gouden Eeuw hem doet denken aan de hedendaagse Europese Unie. De situatie die Geert Mak schetst, doet mij ook denken aan het hedendaagse Zuid-Limburg.

Samenwerken heeft Zuid-Limburg gebracht waar we nu staan. Bedrijven, universiteit, hogescholen, provincie, steden en regiogemeenten werken met elkaar samen. Menige andere regio in het land is er jaloers op. In de crisisjaren vanaf 2008 is die samenwerking gegroeid. Dat was niet zo moeilijk, omdat de samenwerking uit nood geboren was. Nu het beter gaat met Zuid-Limburg wordt samenwerking moeilijker. Een blijkbaar eeuwenoude bestuurlijke reflex komt bovendrijven. Sommigen gaan voor het eigen succes en samenwerking is alleen gericht op eigen voordeel. Dat zou wel eens de hoge drempel kunnen zijn die ons ervan weerhoudt om een Zuid-Limburgse Gouden Eeuw binnen te treden.

Ik roep op om de Zuid-Limburgse samenwerking een nieuwe impuls te geven en de belangen van onze 600.000 inwoners boven individuele bestuurlijke belangen te plaatsen. Samenwerking op basis van gelijkwaardigheid en samenwerking gericht op concrete resultaten. Ook van belang om verbindingen vanuit de bedrijven naar de stad te leggen, of de veiligheid voor onze inwoners te garanderen, zorg te dragen voor een goede woonomgeving, of het mkb ook mee te laten profiteren van de groei.

Niemand is in deze samenwerking de baas en elk partij levert concrete bijdragen om over de drempel van een Zuid-Limburgse Gouden Eeuw te treden.

Hoe krijgen we het voor elkaar om - nu het nodig is - echt samen te werken in Zuid-Limburg. Wat mij betreft gaan we het in 2017 nog meer hebben over de dingen die er werkelijk toe doen, en gaan we met humor en zelfspot met elkaar om. In de kern gaat het er om dat wij in Zuid-Limburg de juiste Toon vinden.

Dames en heren, u kent mij inmiddels hopelijk: ik ben van het samenzijn en het samenwerken. Thuis, bij de kookclub, bij de tennisclub, in het college, in de raad, langs de lijn, waar ook in de stad.

Samen ons verhouden in onze stad, ten opzichte van de rest van Limburg, Nederland, Euregio, en zo kunnen we verder 'uitzoomen', tot aan Rusland en de Verenigde Staten aan toe. De USA, waar een president aan de macht komt van wie we vermoeden dat hij nu juist niet gericht is op samenwerking. Wat mij betreft moet hoe dan ook voorkomen worden dat mensen tegen elkaar opgezet worden en polarisatie in de hand gewerkt wordt. En ik ben een witte man van middelbare leeftijd, maar geen boze witte man, en dat scheelt...! Verdeeldheid komt niemand ten goede. Ik vrees dat het effect daarvan namelijk is dat het nóg meer ieder-voor-zich wordt. Toon maakte deze tekeningen.

Ik deel de opvatting van onze koning, zoals hij die uitsprak in zijn kerstboodschap: "Zoekend naar zekerheid graven groepen zich in hun eigen gelijk in. Dat maakt een open gesprek onmogelijk. Velen hebben het gevoel in een land zonder luisteraars te leven. Wie twijfelt over de toekomst idealiseert vaak het verleden."

Ik prefereer een samenleving waarin we meer één zijn samen, waarin je anders mag zijn en er tòch bij hoort, waarin voor iedereen die zich gedraagt een plekje bestaat. Een pluriforme en solidaire samenleving, met ruimte voor het individu om eigen ideeën te mogen hebben. We moeten ruim baan maken voor nuance en compromis, op zoek naar verbinding.

U kunt in maart mee bepalen hoe onze samenleving zich de komende jaren zal ontwikkelen: dan gaan we weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ik roep u dus op om vooral te gaan stemmen dit voorjaar. Want ook al wordt in de opinie volop gesproken van de teloorgang van de democratie: voorlopig hebben we nog geen alternatief voorhanden.

Dames en heren, Toon was niet van de boodschap zo heb ik de afgelopen maanden vaak gehoord, maar wat is feitelijk nog mooier met te eindigen met de laatste regels uit zijn gedicht over onze stad Sittard-Geleen:
Ik heb vertrouwen in een hele nieuwe wereld
En in de mensen zelf... als ik het zeggen mag.

Het zouden mijn woorden kunnen zijn. De mensen om mij heen weten dat ik af en toe flink kan knoteren (zoals we dat in Limburg zeggen), over bestuurders die meer de verschillen benadrukken dan hetgeen ons allemaal bindt. Over politici die maar weer een nieuwe partij oprichten omdat zij en zij alleen denken daarmee een bijdrage te leveren aan de democratie. Over de media, die nu ook nog te maken krijgen met nepberichten. Er wordt wat afgeknoterd in die 365 dagen.

Beschouw mijn gemopper als een misschien wat eigenaardige manier van communiceren: het komt voort uit een diepe overtuiging dat we het met z'n allen waard zijn om zo goed mogelijk met elkaar het leven te leven. En dat gun ik stiekem vooral die onder Susteren, en boven Beek, en die tussen Urmond en de Selfkant: de inwoners van onze prachtige stad. Daar hebben we er om precies te zijn 93.325 van.

Ik wens u, namens de gemeenteraad en het college, een Zalig Nieuwjaar!