'Nederland is niet vol, Nederland staat leeg'

Leegstand is een hardnekkig probleem aan het worden. Niet alleen kantoren, maar ook winkelruimtes, woningen en religieus en cultureel erfgoed staan steeds vaker leeg.

Wat doe je met al die ongebruikte vierkante meters? Is herbestemming het antwoord? Deze en andere vragen zijn het onderzoeksdomein van Joop van Duren, die op 3 juni 2016 zijn inaugurele rede houdt als lector Facility Management bij Zuyd Hogeschool.

'Nederland is niet vol, Nederland staat leeg' is een citaat van Rijksbouwmeester Floris Alkemade. Alleen al aan bedrijfsruimte staat in Nederland tussen de veertig en vijftig miljoen vierkante meter leeg. De kantoorleegstand bedraagt volgens het Planbureau voor de leefomgeving gemiddeld 17 procent. De Limburgse situatie steekt wat leegstand betreft negatief af tegenover het gemiddelde beeld in Nederland.

Twee Limburgse steden staan in de nationale top vijf van risicovolle winkelgebieden: Heerlen met een leegstandpercentage van 21 procent en Geleen met een leegstandpercentage van 29. En deze cijfers zijn nog van voor de recente faillissementen van V&D en de schoenenzaken van Mactintosh Retail. Deze regionale cijfers staan in schril contrast met de landelijke cijfers. Landelijk staat 6 procent van de 220.000 winkelpanden leeg.

De Tweede Kamer in een parkeergarage

Het ligt dan ook voor de hand dat de meeste vierkante meters die voor de toekomst nodig zijn, al voorhanden zijn. Het komt meer dan paradoxaal voor dat er nieuwbouw gepleegd wordt in situaties waar de leegstand al problematisch zo niet dramatisch is, terwijl de potentie van leegstaande panden vaak zodanig is dat aanpassing en herbestemming zeker tot de mogelijkheden behoort. Zo zal de Tweede Kamer in Den Haag een tijdelijke huisvesting (voor 5,5 jaar) krijgen in de parkeergarage van het ministerie van Buitenlandse zaken. Dit voorbeeld toont aan dat het vraagstuk 'geschikt of geschikt te maken' serieuze studie vraagt en verdient.

Leefbaarheid in wijken, buurten en dorpen

De leefbaarheid in wijken, buurten en dorpen is een ander onderzoeksgebied waar lector Joop van Duren zich op richt. “Goed toegankelijke woningen met alle noodzakelijke woonfuncties gelijkvloers zijn bijvoorbeeld een voorwaarde om langer thuis te kunnen blijven wonen, want dat is waar de huidige maatschappij op inzet.” De onderzoeksresultaten van het lectoraat zullen niet alleen ten dienste staan van het onderwijs aan Zuyd Hogeschool, maar ook de praktijk verder helpen. Niet voor niets heet het onderzoek dat aan hogescholen gedaan wordt 'praktijkgericht'.