Nederlands-Duits succes in strijd tegen plofkraken

Nederlandse plofkraakbendes hebben hun werkterrein verlegd van geldautomaten in Nederland naar geldautomaten in Duitsland.

Waar het aantal aanslagen op pinautomaten in ons land daalde tot bijna nul, steeg het aantal plofkraker bij de oosterburen de afgelopen jaren tot ruim 400. Met vereende krachten leggen politie en Openbaar Ministerie (OM) in beide landen nu ook in Duitsland plofkrakers het vuur aan de schenen. "De risico's zijn groot, er vallen onschuldige slachtoffers."

In Duitsland begint volgende week een proces tegen een groep van zestien Nederlandse verdachten van plofkraken. Voor de rechtszaak, die volgens planning in december eindigt, zijn 90 zittingsdagen uitgetrokken. Vanwege de omvang van de zaak wordt het proces gevoerd in een sporthal op het terrein van het opleidingsinstituut van de Duitse politie in Bamberg. De groep verdachten wordt verantwoordelijk gehouden voor zo'n negentig plofkraken, waarbij zo'n zeven miljoen euro werd buitgemaakt.

Zo zouden ze een plofkraak hebben gepleegd in het Duitse Mayen. Daar werd in september 2022 bijna 115.000 euro buitgemaakt en voor 200.000 euro schade aangericht. Ook zou de groep voor tonnen schade hebben veroorzaakt met een plofkraak in Arnsberg in april 2022.

Dat Nederlandse plofkrakers vooral in Duitsland toeslaan, is een logisch gevolg van gezamenlijke maatregelen door de banken in ons land. Die zorgen ervoor dat de kans op een succesvolle plofkraak hier zo goed als nihil is. Zo is het nagenoeg onmogelijk om buit te maken door het verlijmen van bankbiljetten op het moment van een 'plof'.

In Duitsland zijn niet alle banken even goed beveiligd. Bovendien maakt de cashcultuur dat de pinautomaten vaak goed gevuld zijn.

Om de Nederlandse plofkrakers ook over de grens een halt toe te roepen, werken politie en OM in beide landen de laatste jaren steeds nauwer samen, zegt Cecile Kosterman, landelijk portefeuillehouder plofkraken van de politie. "Er wordt goed werk verricht in de opsporing met gezamenlijke onderzoeken, rechtshulpverzoeken en forensische analyses. Ook zetten we vol in op het vergroten van de heterdaadkracht, bijvoorbeeld door het opwachten van verdachten bij de grens."

Het onderzoek naar de verdachten die terechtstaan in Bamberg is een goed voorbeeld van het resultaat van die samenwerking. Kosterman: "Een verdachte situatie in Limburg leidde, dankzij de korte lijnen met de Duitse politie, in drie maanden tijd tot de aanhouding van de eerste negen verdachten. Later volgden nog eens acht aanhoudingen."

In totaal werden vorig jaar 137 Nederlanders aangehouden in verband met plofkraken in Duitsland. Zowel op heterdaad als dankzij onderzoek door de recherche. Ook nam het aantal plofkraken met (vermoedelijk) Nederlandse daders in Duitsland voor het eerst in jaren af: van 442 in recordjaar 2022 tot 367 vorig jaar. En die daling lijkt door te zetten. In het eerste kwartaal van dit jaar waren er 56 plofkraken, 64 minder dan in dezelfde periode vorig jaar.

Ondanks deze successen is er geen reden om achterover te leunen, stelt Kosterman. "De risico's die plofkrakers nemen, zijn groot en er zijn onschuldige slachtoffers te betreuren." Zo werd vorig jaar een voetganger doodgereden door vluchtende plofkrakers. Ook kwamen meerdere verdachten van plofkraken om het leven. In 2023 verdronk een van hen nadat de vluchtauto waarin hij zat te water raakte en zijn medeverdachten hem achterlieten.

"We zien bovendien dat buitgemaakt geld wordt gebruikt voor criminele doeleinden in Nederland. Daarom blijven wij inzetten op het identificeren en aanhouden van plofkrakers. Ook als zij hun misdaden over de grens plegen."

Kosterman benadrukt dat niet de repressieve aanpak, maar vooral preventie de sleutel tot succes is. "Daarbij gaat het er niet zozeer om pinautomaten beter bestand te maken tegen explosieven. Dan gebruiken daders gewoon zwaardere explosieven. Wat écht helpt is het onbruikbaar maken van de buit, bijvoorbeeld door verlijming. Dan is het niet langer lucratief om plofkraken te plegen. In gesprekken met banken en autoriteiten in Duitsland dringen we daar voortdurend op aan.'

En voor de langere termijn is het van belang om te investeren in de jeugd. Kosterman: "Na elke aanhouding die wij verrichten, staan weer nieuwe plofkrakers klaar. We moeten voorkomen dat jongeren kiezen voor een criminele carrière."