OM: Geregistreerde discriminatiefeiten in 2023 gestegen

Het Openbaar Ministerie (OM) registreerde in 2023 meer feiten op grond van een verdenking van discriminatie dan in 2022.

Vorig jaar ging het in totaal om 535 discriminatiefeiten, in 2022 betrof het 417 discriminatiefeiten. Dat blijkt uit het rapport Strafbare Discriminatie in Beeld 2023 van het OM, dat vandaag is gepubliceerd.

In Strafbare Discriminatie in Beeld wordt gerapporteerd over de aard en omvang van de discriminatiefeiten die in 2023 bij het OM zijn geregistreerd. Het OM behandelt alleen de vormen van discriminatie die strafbaar gesteld zijn in het Wetboek van Strafrecht. Hieronder vallen twee soorten feiten: feiten die specifiek gaan over discriminatie (specifieke discriminatiefeiten) en andere feiten, zoals mishandeling, waarbij een discriminatieaspect meespeelt (ook wel codis-feiten genoemd: commune feiten met een discriminatieaspect).

Van de 535 in 2023 geregistreerde discriminatiefeiten is zowel het aantal specifieke discriminatiefeiten (211 feiten) als het aantal codis-feiten (324 feiten) gestegen. Bij de specifieke discriminatiefeiten ging het in de meeste gevallen om het delict groepsbelediging (artikel 137c Sr; 133 feiten), terwijl het bij de overige feiten vaak om belediging van een individu ging (artikel 266 Sr; 223 feiten).

Het OM registreerde bij beide soorten discriminatiefeiten een stijging van de discriminatiegrond antisemitisme

. In 2023 werd bij 181 discriminatiefeiten deze discriminatiegrond genoteerd ten opzichte van 94 feiten in 2022. Het merendeel van de feiten had betrekking op voetbalgerelateerde zaken die in 2023 door het arrondissementsparket Rotterdam in behandeling zijn genomen, waarbij antisemitische leuzen werden geroepen of via het internet werden verspreid. Ook de projecties op verschillende gebouwen en bruggen, die begin vorig jaar voor de nodige maatschappelijke onrust zorgden, hebben bijgedragen aan de stijging van het aantal feiten met de discriminatiegrond antisemitisme

. Van het totaal aantal discriminatiefeiten met deze grond (181), hadden 9 feiten betrekking op incidenten die verband houden met de oorlog tussen Israël en Hamas. Het ging daarbij onder andere om uitingsdelicten gepleegd tijdens pro-Israël en pro-Palestinademonstraties.

Het grote aantal voetbalzaken in Rotterdam heeft ook gezorgd voor een stijging van het aantal feiten met de discriminatiegrond hetero- of homoseksuele gerichtheid . In 2023 werd ook bij 181 discriminatiefeiten deze discriminatiegrond genoteerd ten opzichte van 113 feiten in 2022.

De cijfers in dit rapport geven niet weer hoeveel discriminatie-incidenten zich in 2023 in Nederland daadwerkelijk hebben voorgedaan. Niet alles wat men als discriminatie kan ervaren, is strafbaar. Bovendien komt ook niet alles wat strafbaar is bij het OM terecht en wordt niet altijd aangifte gedaan van discriminatie. Het is ook mogelijk dat er na onderzoek geen verdachte wordt gevonden of dat er in een zaak onvoldoende bewijs is. Dit zijn enkele factoren die kunnen verklaren waarom het aantal geregistreerde feiten bij het OM altijd lager is dan de registraties bij de politie.

Gelijktijdig met het rapport van het OM is ook de jaarlijkse rapportage ‘ Discriminatiecijfers 2023’ , naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze rapportage geeft inzicht in de omvang van de geregistreerde incidenten en meldingen van discriminatie bij officiële instanties zoals de politie en antidiscriminatievoorzieningen.

Het rapport Strafbare Discriminatie in Beeld 2023

is opgesteld door het Landelijk Expertisecentrum Discriminatie (LECD) van het OM. Dit expertisecentrum is verantwoordelijk voor het zorgvuldig oppakken, behandelen en afdoen van geregistreerde discriminatiefeiten bij het OM.