Onderzoek: eigen afweercellen kunnen huidkanker doen verdwijnen

Een therapie tegen uitgezaaide huidkanker waarbij de eigen afweercellen de hoofdrol spelen, werkt goed voor een deel van de mensen.

Onderzoekers van onder meer het Nederlands Kanker Instituut (NKI) stellen dat bij een op de vijf patiënten uit hun studie de huidkanker zelfs verdwijnt als gevolg van de therapie.

Het gaat volgens onderzoeker John Haanen van het NKI om een “levend medicijn”. Bij uitgezaaide huidkanker zijn tumoren omgeven door cellen van het eigen lichaam, die tevergeefs proberen de kanker op te ruimen. De onderzoekers halen die cellen uit het lichaam en “activeren” ze opnieuw. Zo ontstaat een leger van miljarden afweercellen, die worden teruggeplaatst in het lichaam van de patiënt. Bij de helft van de mensen uit het onderzoek nam hierna de tumor af, bij ongeveer twintig procent verdween de kanker zelfs.

Aan het onderzoek deden 168 patiënten met uitgezaaide huidkanker mee bij wie in de meeste gevallen eerdere behandelingen niet hielpen. Van hen kreeg de helft de therapie (TIL genaamd), de rest kreeg ‘gewone’ immunotherapie. Bij die controlegroep verdween de kanker in 7 procent van de gevallen.

Volgens Haanen waren er al wel kleinere onderzoeken met TIL-behandeling gedaan, maar is dit de eerste keer dat de resultaten werden vergeleken met die van een controlegroep. Het gaat om een zogenoemde ‘fase 3-studie’, wat wil zeggen dat de behandeling al bewezen werkt. Het doel van een fase 3-studie is om te bepalen of de therapie ook beter helpt dan de standaardbehandeling van de kankersoort in kwestie.

De kosten voor de TIL-behandeling zijn een stuk lager dan die voor de bestaande therapieën. Immunotherapie die door farmaceutische bedrijven is ontwikkeld kost volgens de internist-oncoloog zo’n 300.000 tot 400.000 euro per patiënt, de TIL-behandeling ongeveer 65.000 euro.

Voor patiënten met uitgezaaide huidkanker betekent dit “mogelijk een nieuwe kans om toch nog van hun ziekte af te komen”, aldus Haanen. Hij hoopt dat de behandeling volgend jaar al beschikbaar wordt voor deze groep. Omdat het onderzoek is gedaan bij mensen die in de meeste gevallen al andere behandelingen hadden geprobeerd, zou wel alleen die groep voor de TIL-therapie in aanmerking moeten komen, vindt hij. Bovendien kunnen artsen alleen weefsel van uitzaaiingen wegnemen die op een bereikbare plek in het lichaam zitten. Dat geldt niet voor alle patiënten, erkent Haanen.

Het onderzoek werd mede gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid.