Onderzoek: gemeenteambtenaren worstelen met omgang 'soevereinen'

Gemeenteambtenaren worstelen met de vraag hoe zij moeten omgaan met mensen die zichzelf soeverein verklaren en zich daarmee tegen de overheid keren.

Gemeenten en ambtenaren die in aanraking komen met deze mensen hebben meer steun en uitleg nodig. Het gaat om een diverse groep met uiteenlopende denkbeelden, staat in onderzoek van het Centre of Expertise Veiligheid & Veerkracht van Avans Hogeschool dat minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De onderzoekers benadrukken dat er op lokaal niveau al wordt gewerkt aan een betere omgang met soevereinen. Toch is het nog vaak lastig, omdat er veel onderlinge verschillen zijn tussen soevereinen. Sommige mensen die zichzelf als soeverein zien, willen zoveel mogelijk afstand houden tot de overheid, maar houden zich wel aan de wet. Een deel van de soevereinen is bereid geweld te gebruiken.

De "aanpak van diverse crises en schandalen", met name de coronacrisis, hebben gevoelens van wantrouwen jegens de overheid versterkt, zien de onderzoekers. Het is belangrijk dat de gemeenteambtenaar zich juist een betrouwbare partner toont. "Wijs niet alleen met de vinger, maar probeer de onderliggende grieven te begrijpen zonder het soevereine gedachtegoed te normaliseren", luidt een van de aanbevelingen.

Uitermark noemt het in een brief aan de Tweede Kamer zorgelijk "dat mensen afhaken en de overheid de rug toekeren". Ze benadrukt dat het Rijk samen met experts op het gebied van sociale stabiliteit gemeenten al helpen. De hulp, "gericht op het ontwikkelen en delen van kennis en het bieden van advies bij lokale vraagstukken" wordt de komende tijd uitgebreid.