Respecteier dien taal (nr. 32) - 2018

Juni 2018! En dan nu nog een column Respecteier dien taal met als thema 2018. Alsof het jaar pas begonnen is!

Nou, dat is het natuurlijk niet, maar de lentetijd is een prima gelegenheid om nieuwe ideeën te ontwikkelen. De natuur is nu op zijn mooist, de bloemen verrassen ons met hun lentekleuren, al het groen is nog fris en mals.

Een tijd dus voor verfrissende ideeën en tegelijkertijd een fase voor bezinning. Hoe gaan we in het voor ons liggende jaar al dat nieuwe vorm en inhoud geven?

Goed, er is alweer van alles gebeurd: we vierden carnaval en Pasen. Er waren gemeenteraadsverkiezingen en als gevolg daarvan werd en wordt er her en der getimmerd aan een nieuw bestuurscollege. Voor de gemeente Sittard-Geleen betekent dit dat we te maken krijgen met een lapjeskat-coalitie.

En verder?

Wel, 2018 lijkt een heel bijzonder interessant jaar te worden. Zetten we eens een aantal zaken op een rij.

Zoals u als lezer van deze columns wel weet, is het Limburgs (met al zijn variaties: de dialecten) in 1997 op nationaal niveau erkend als streektaal volgens de richtlijnen en normen van het Europees Handvest voor streektalen en talen van minderheden (Straatsburg, 1993)

Die officiële erkenning, een mijlpaal dus, was het vorig jaar, 2017 dus, 20 jaar geleden. Maar in onze provincie heeft geen enkele organisatie of medium daaraan aandacht besteed.

In 1998 hadden voldoende Europese landen het Handvest geratificeerd, zodat het effectief in werking kon treden. Maar dat betekende óók dat de nationale streektalen nu eveneens op Europees niveau erkend werden als streektaal. Dat is dus dit jaar, 2018, ook weer 20 jaar geleden!

We wachten de reacties rustig af...

In 2017 heeft er in Deventer een uiterst interessant congres plaatsgevonden rond het thema van de positie van de streektalen (het Fries, het Neder-Saksisch en het Limburgs) binnen het Nederlands taalgebied. Zoals u eerder hebt kunnen lezen is dit congres uitermate belangrijk geweest, omdat toen de positie van de streektalen opnieuw geformuleerd is. Een heel belangrijk gegeven, omdat de Nederlandse Taalunie, een adviescollege voor de regering, de streektalen - ook wel regionale talen genoemd - uitsluitend wilde zien als deel van het Nederlands en daaraan dus min of meer ondergeschikt. Dat zou betekenen dat de eigenheid van deze talen, zoals vastgelegd in het eerder genoemde Europees Handvest niet zonder meer geaccepteerd wordt, sterker nog, die zou duidelijk ter discussie gesteld worden! Hiertegen is terecht geprotesteerd door taalkundigen uit het Friese, het Neder-Saksische en Limburgse taalgebied. (u kunt de tekst van deze brief nalezen op de website van de Willy Dols Stichting, maart 2018, met als titel: De positie van de erkende regionale talen in Nederland (Visie van de Nederlandse Taalunie op ós sjtreektale).

Een van de sprekers op dit congres was onze gedeputeerde voor onder andere cultuur, de heer G. Koopmans. Hij kondigde toen aan dat er in het voorjaar van 2018 een uitgebreide nota zou verschijnen over de positie van het Limburgs in deze tijd. Bovendien zou deze visie vertaald worden in een beleid om die positie te verstevigen.

Tot nu toe, mei/juni 2018, is die nota nog niet verschenen. We houden u op de hoogte…

De zaken lopen zoals ze lopen, maar daarbij realiseert men zich doorgaans niet hoe groot het tijdsbestek van het een en ander kan zijn! Nu, dat is in ons geval de cursus Sittards: Lezen en Schrijven / Taal en Tekst , die ik (F.W.) op eigen initiatief in 1993 begonnen ben en die voortduurt tot de dag van vandaag!

Heel wat honderden cursisten heb ik in die jaren kennis mogen laten maken met het taaleigen en de klankleer van het Sittards. Een bijzonder aangename en interessante bezigheid, mag ik na al die jaren wel zeggen! En we gaan gewoon door… de eerstvolgende cursus staat alweer gepland voor het komend najaar: einde september/begin oktober.

Het doel van deze cursussen was en is het eigen dialect te zien en beleven als een modern, volwaardig taalsysteem. Dat betekent dat de eigenschappen en structuur van die taal centraal staan, m.a.w. we kijken verder dan alleen maar de oppervlaktestructuur.

Het cursusaanbod kan in twee gedeelten worden gevolgd. In het eerste deel, de zogenaamde basiscursus, staan vooral lezen en schrijven centraal. In de vervolgcursus komen meer specifieke taalkwesties aan bod met de daarbij horende noodzakelijke toelichting.

Wilt u over deze cursussen geïnformeerd worden, volg dan de berichtgeving hierover vanaf augustus/september op onze website of neem even telefonisch contact op.

Begin dit jaar heeft er binnen Veldeke Limburg een belangrijke bestuurswisseling plaatsgevonden: voorzitter Lei Pennings maakte plaats voor mevrouw mr. Christine van Basten-Boddin, burgemeester van Beek.

Inderdaad, u leest het goed: het is voor het eerst in de geschiedenis van de ruim 90-jarige vereniging dat een vrouw de hoogste functie bekleedt.

Het is een boeiende, maar ook veeleisende functie die daarnaast heel wat erkentelijkheid met zich meebrengt, zoals ik zelf heb mogen ervaren. We wensen de nieuwe voorzitter natuurlijk heel erg veel succes en we twijfelen er niet aan dat het haar zal lukken Veldeke Limburg weer meer in het grote centrum te plaatsen.

Natuurlijk zal een nieuwe voorzitter te maken krijgen met allerlei ideeën en voorstellen die aangedragen worden. Zo heeft ieder die zich met de regionale taal bezighoudt zijn wensen. Welke de mijne zijn? in een volgende column komen we hierop graag terug.

F.W.; mei/juni 2018