Toename geweldsaanwendingen door politie

De politie is in 2023 bij ruim drie miljoen incidenten ter plaatse geweest. Bij die incidenten hebben politiemedewerkers in totaal 35.542 keer geweld toegepast.

Dat is 5 procent meer dan in 2022. Dit blijkt uit cijfers die de politie bijhoudt. "Als politie zijn we uitvoerder van het geweldsmonopolie, het is cruciaal dat we transparant zijn over het toepassen van geweld," zegt portefeuillehouder Frank Paauw.

Geweld is er in verschillende vormen. Ook het boeien van een verdachte of het intrappen van een deur is een aanwending van geweld. Zware vormen zoals het gebruik van het vuurwapen of geweld waarbij een verdachte meer dan licht lichamelijk letsel oploopt, worden apart geregistreerd. Daarvan waren er in 2023 2421 registraties, een kleine daling ten opzichte van een jaar eerder. Bij dat soort incidenten wordt altijd gekeken of een politiemedewerker professioneel gehandeld heeft of niet.

Bij 343 gevallen bleek dat niet het geval te zijn geweest. "Dat is 16 procent. Daarin zien we een stijging," merkt Paauw op. "Het toont onder meer aan dat we kritisch zijn op ons handelen. Dat is positief. De maatschappij mag verwachten dat we geweld rechtmatig en zorgvuldig toepassen."

"De burger mag ook verwachten dat we als politie leren van onze fouten," zegt Paauw. "Kunnen we zorgvuldiger optreden, kunnen we geweld voorkomen? Daaraan besteden we veel aandacht tijdens de opleiding en verplichte trainingen. Bijvoorbeeld dat politiemedewerkers duidelijk moeten waarschuwen voordat ze een geweldsmiddel in zetten. Dat kan verdere escalatie voorkomen. Verder hebben we de benaderingstechniek voor mogelijk gevaarlijke verdachten aangepast. Daarbij trokken in het verleden politiemedewerkers standaard hun wapen, nu maken ze daar eerst een afweging voor."

Politiemedewerkers gebruikten vorig jaar 1888 keer hun vuurwapen. In de meeste gevallen (1226) ging het daarbij alleen om richten om te dreigen. Agenten hebben 162 gerichte schoten afgevuurd, in 129 situaties was sprake van het doden van een ernstig gewond dier.

Het is van belang dat politiemedewerkers geweld zorgvuldig registreren, zegt Paauw. "Dat maakt inzichtelijk welke vormen van geweld worden toegepast en waar we wat kunnen leren." Momenteel loopt er een onderzoek naar het registreren van geweld. De uitkomsten daarvan worden omgezet naar concrete leerpunten.