Vergeten Kind: stop met doorplaatsen van kinderen in jeugdzorg

Jongeren die niet bij hun ouders thuis kunnen wonen, zouden een vaste plek moeten krijgen, en niet doorgeschoven moeten worden van opvangplek naar opvangplek.

Dat zegt directeur Margot Ende van Het Vergeten Kind. Volgens die stichting leiden de doorplaatsingen tot wanhoop en eenzaamheid.

Ende stelt dat ongeveer 100.000 kinderen thuis te weinig aandacht krijgen. Dat kan komen door armoede, verslaving of psychosociale problemen, en vaak door een combinatie daarvan. Ongeveer 42.000 kinderen zijn om die reden uit huis geplaatst. Ze verblijven in pleeggezinnen, crisisplekken, safehuizen, open groepen en gesloten instellingen. "Nederland plaatst relatief veel kinderen uit huis", aldus Ende.

Maar vaak blijft het daar niet bij, komt naar voren uit een onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut voor Het Vergeten Kind. Een kind dat na de eerste uithuisplaatsing niet op een goede plek terechtkomt, wordt gemiddeld nog zo'n zes keer doorgeplaatst naar andere opvangplekken. Sommige jongeren zijn zelfs meer dan twintig keer gedwongen om te verhuizen, en soms gebeurt dat vanuit het niets. Veel jongeren zeggen dat ze geen tijd hebben om afscheid te nemen, dat ze bij niemand terechtkunnen voor nazorg en dat ze niet weten hoelang ze op hun nieuwe woonplek mogen blijven.

Voor de ontwikkeling van een jongere is dat fnuikend, zegt Ende. "Waarom zou je nog vriendschappen aangaan? Waarom zou je nog lid worden van een sportclub of een bijbaan nemen? Elke keer moet je school en vrienden achter je laten. Familie komt steeds meer op afstand te staan. Je zelfbeeld krijgt elke keer een duw. Iedere doorplaatsing is een afwijzing. Zo raakt een kind steeds verder beschadigd."

Sommige jongeren hebben gedragsproblemen. Ende noemt dat "eigenlijk normaal gedrag als je de moeilijke situatie ziet waar ze in zitten. Ik zou ook boos worden als je me opsloot en recalcitrant als er niet naar me geluisterd werd. Zulk gedrag zou juist een reden moeten zijn om een kind niet door te plaatsen."

De verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg is een paar jaar geleden verschoven van het Rijk naar de gemeenten. Het Vergeten Kind wil niet dat de jeugdzorg opnieuw op de schop gaat. "Maar het kan wel veel efficiënter en effectiever. We geven veel geld uit aan management. De overheid moet de regels duidelijker maken, zodat de 342 gemeenten niet allemaal zelf het wiel opnieuw moeten uitvinden. Dan kunnen we kinderen beter helpen, en uiteindelijk is dat ook goedkoper."