Wetsvoorstel: groepen designerdrugs op lijst Ia van de Opiumwet

Producenten en handelaars in drugs zijn creatief in het vinden van manieren om de Opiumwet te omzeilen.

Dat doen zij bijvoorbeeld door het ontwikkelen van nieuwe psychoactieve stoffen (NPS), ook wel designerdrugs genoemd.

Dit zijn nieuwe stoffen die sterk lijken op harddrugs die al op lijst I van de Opiumwet staan, maar in ons land nog niet verboden zijn. Deze stoffen bootsen de werking na van drugs als XTC, cocaïne en amfetamine. Problematisch is dat als zo’n nieuwe stof onder de Opiumwet wordt gebracht, er weer een nieuwe stof wordt gemaakt met een net iets andere samenstelling waardoor de stof buiten de drugswetgeving valt. Om deze ontwikkeling een halt toe te roepen, brengen staatssecretaris Blokhuis (VWS) en minister Grapperhaus (J&V) vandaag een wetsvoorstel in consultatie, dat het mogelijk maakt om ook stofgroepen te verbieden.

Het voorstel is om een nieuwe 'Lijst Ia' aan de Opiumwet toe te voegen, waarmee bepaalde risicovolle stofgroepen strafbaar worden gesteld. Door een stofgroep onder de Opiumwet te plaatsen, worden alle substanties die kunnen worden afgeleid van de chemische basisstructuur van een stof in één klap verboden. Zo krijgt een hele groep designerdrugs bij voorbaat geen kans, ongeacht de specifieke samenstelling. In Duitsland en België wordt al met succes gewerkt met een dergelijk verbod. Staatssecretaris Blokhuis en minister Grapperhaus beogen hiermee zowel de volksgezondheid te beschermen als de productie en handel in deze stoffen tegen te gaan.

Staatssecretaris Blokhuis: "De stoffen die op Lijst I van de Opiumwet staan, staan daar niet voor niets. Dit zijn drugs met aantoonbaar grote gezondheidsrisico’s. Van de designerdrugs die hiervan zijn afgeleid kunnen we aannemen dat ze net zo goed grote gezondheidsschade kunnen aanrichten. Denk bijvoorbeeld aan stoffen die zijn afgeleid van een zwaar middel als Fentanyl. Uit voorzorg nemen we daarom nu maatregelen. Door bepaalde groepen stoffen te verbieden nemen we ook de indruk weg bij gebruikers dat deze stoffen niet zo schadelijk zijn, omdat ze in eerste instantie legaal op de markt komen."

Minister Grapperhaus: "Achter designerdrugs zit een keiharde wereld waarin mensen worden geïntimideerd en bedreigd, waarin onze woonwijken en ons milieu ernstig in gevaar worden gebracht en zware criminelen enorme financiële winsten maken die via witwaspraktijken onze legale economie dreigen te corrumperen. Deze wetswijziging helpt in de aanpak van deze ondermijnende criminaliteit. Drugsproducenten en –handelaars weten met nieuwe stoffen nu vaak de dans te ontspringen. Door bepaalde groepen stoffen te verbieden kunnen onze opsporingsdiensten sneller doorpakken. We kunnen internationaal ook meer gezamenlijk optrekken en beter voldoen aan rechtshulpverzoeken uit andere landen, waar deze stoffen al verboden zijn."

In de consultatie stellen Blokhuis en Grapperhaus voor om een drietal stofgroepen op Lijst Ia van de Opiumwet te plaatsen en daarmee te verbieden (1). Dit zijn drie veel voorkomende stofgroepen die ook al in het buitenland via deze weg zijn verboden en die zijn afgeleid van individuele stoffen die al op lijst I van de Opiumwet staan. Met dit verbod op bepaalde stofgroepen worden gebruikers gewaarschuwd voor de gezondheidsrisico’s die kleven aan deze designerdrugs. Het draagt tegelijkertijd bij aan bestrijding van de drugscriminaliteit die zich deels heeft verplaatst naar de productie en handel in deze stoffen die (nog) niet verboden zijn.

Het wetsvoorstel is maandag in internetconsultatie gegaan. Iedereen die wil meedenken kan tot 20 april zijn ideeën of suggesties over het wetsvoorstel meegeven via https://www.internetconsultatie.nl/opiumwet_nps .