Zoektocht naar nieuwe burgemeester verloopt steeds stroever

Steeds minder mensen solliciteren voor de vacature van burgemeester, schrijft demissionair minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken).

In 2016 meldden zich gemiddeld 30 belangstellenden als een gemeente op zoek was naar een nieuwe burgemeester. Dat aantal is gedaald naar 18 vorig jaar. Nog altijd zijn minder vrouwen dan mannen geïnteresseerd in het ambt.

In 2023 zijn 36 gemeenten op zoek gegaan naar een burgemeester. Gemiddeld toonden 5 vrouwen en 13 mannen interesse om de ambtsketen om te doen. Het percentage vrouwelijke sollicitanten ligt al jaren rond de 30.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) proberen al langer om mensen zover te krijgen om te solliciteren. Dat doen ze bijvoorbeeld met trainingen en een speciaal oriëntatieprogramma. Donderdag gaat bovendien een website online waarop alle burgemeestersvacatures te vinden zijn en waarop wordt uitgelegd wat het ambt behelst.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken weet niet waarom het aantal sollicitanten afneemt en doet hier nog onderzoek naar. “Dit is een trend die we nauwlettend volgen en die verschillende oorzaken kan hebben. Denk bijvoorbeeld aan de krapte op de arbeidsmarkt die we breder in de samenleving zien. Maar mogelijk ook zaken die te maken hebben met de aantrekkelijkheid van het ambt, zoals toename van agressie en intimidatie richting politiek ambtsdragers. Omdat we niet weten wat de precieze oorzaak is, willen we hier in 2024 onderzoek naar gaan doen. Aan de hand daarvan kunnen we vervolgens kijken of en welke gerichte maatregelen we moeten en kunnen nemen”, aldus een woordvoerder van het ministerie.

Wel is bekend dat het vak van burgemeester zwaarder is geworden. Gemeenten krijgen steeds meer taken toebedeeld en staan onder financiële druk, stelt het NGB in een rapport uit 2020. Ook speelt mee dat de polarisatie in de politiek en maatschappij is toegenomen. Burgemeesters behoren boven de partijen te staan, maar maken regelmatig mee dat ze tegen hun zin de politieke hoek in worden getrokken. Vorig jaar trok minister De Jonge nog structureel 2,5 miljoen euro uit om de beveiliging van lokale en regionale bestuurders zoals burgemeesters thuis te verbeteren.

Een van de gemeenten die dit jaar op zoek moeten naar een nieuwe burgemeester is Rotterdam. Burgervader Ahmed Aboutaleb liet onlangs weten dat hij dit najaar na ruim vijftien jaar afscheid neemt van zijn functie.