Ós Modesjtaal (jannewari '24) - Ein nuut jaor mit aw weurd, aw gezègkdes en mee

Ein rubriek euver ’t gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs, gesjreve door John Hertogh in samewirking mit Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor.

“Ich höb eine wunsj veur jederein. Ein fejn nuuj jaor mit leif luuj óm dich haer, luuj die van dich hawte, óm wae-s te bès, luuj wo-in se ein sjtökske van dich zelf herkèns. Laot mirke das te óm hun geefs, das te same mit hun get sjoons belaefs. Dan is dien laeve pas ein fees”. Ich lous deze wunsj in eine awwe nuujjaorsbreif, die de luuj zich vruiger sjreve. Dees traditie besjteit neit mee, jaomer genóg. De kaarte, e-cards, e-mails en muzikale kriskaarte die allewiele waere gebroek kènne toch neit cóncurreiere mit zó'nne nuujjaorsbreif, vènj ich. Euveriges, ich sjtaon gans achter baovesjtaonde wunsj!

Vandaag, 17 jannewarie is ’t Sint Teunis (Antonius) en ’t gezègkde is: Sint Teunis is eine iesmaeker of eine iesbraeker. ’t Is dus vreize of dooje. De aafgeloupe tied hawwe veer sjlech waer veur late kwakkerte (kawd en raegenechtig). Mit anger weurd: ’t raegende aw wiever, ’t waar dus sjelmewaer. Es eemes ‘beros’, rood haor haw zag me: dae haet in de raege gesjtange! ’t Waer waar zogezag sopsiemes (waardeloos). Vruiger zónge Sopsiemes en de Pummeletergers oet Aelse ’t vastelaovesleidje: “Soms waere druime waor”. Of ‘t resultaat ouch sopsiemes waar laot ich in ’t midde! Ein gezègkde: Hómmel in jannewari brink ein goud wienjaor, mer dao gluif ich neit zo in. Ich höb trouwes nog gein ónwaer of hómmelwaer geheurd of gezeen. Zelfs geine zeebrandj , dat is waerleich in de wiedte, zónger hómmel.

Euver sjelme gesjpraoke: Bèste sjelm of bèste deif, höbste geldj, ich höb dich leif. Da’s dudelikke taal. Eine sjelmepetik waar ein boevehol. Petik kump natuurlik van ’t Franse boutique (boetiek). En eine sjelmekraom of sjelmepak waar eine gróp deive, boeve of rabauwe of sjpitsboebe. De lètste neit verwarre mit de Spitzbuben, dat zeen Dutsje boterkuikjes die vooral in de kristied gebakke woorte. Eine boeb, kump ouch van ’t Dutsje Bube, waat junkske beteikent. Eine astrante boeb is ein böser Bube, eine lestige, vervaelende sjnaak. De Herzbube is de harteboer in ein kaartsjpel. Eine rabauw is trouwes ouch eine wèntjerappel (grauwe renet)! ’t Woord zèkvrie lous ich es titel van ein buikse oet 1988 van eine bekènde Zitterder: Jan van Kempen. Eemes is zèkvrie es ‘r gein blaad veur de móndj nump. Dao-euver volgende maondj mee!

Pès de volgende Ós Modesjtaal. Reacties: [email protected] .