Ós Modesjtaal (mei '24) - Pinxten, Pfingsten, Pènkste, Pentakostè

Ein rubriek euver 't gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs, gesjreve door John Hertogh in samewirking mit Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor.

Zeve maol zeve daag zeen neugenenveertig daag; d'n daag dao-op is de vieftigste daag: Pènkste . Afgeleid van 't Griekse woord pentekostè , waat vieftig beteikent. 't Pentagon

is ein ouch ein viefhuikig geboew in Arlington vlakbie Washington. En ein pentagram

is ein een viefpuntige sjter en ein van de awdste symbolen van de ganse welt. De feesdaag Pentakostè vilt ummer op de teende daag nao Hemelvaart en de vieftigste nao Eesjte Paosjdaag. Veurgengesj in kirke trekke dan dèks ein rood 'kleid' aan, symbool veur de vuurtónge , de kóms van de Hèlge Geis .

De pènksterbloum, ouch waal leiveherehendje genuimp, bluijt meistes es de jóng kui, pinke veur 't eesj de wei in gaon. Meistes nog véúr de Pènkste. In Frieslandj en Groninge wurt fluitekruid oftewaal piepekroed ouch waal pènksterbloum genuimp. De naam fluitekruid kump van 't feit dat van de sjtengele fluitjes, pieperkes , kènne waere gemaak. Nae gein piepesj , dat zeen jóng doeve. Ouch gein piepels , dat kump van pepels en beteikent vlindesj. In 't Latien papilio , in 't Frans papillon . De richtige pènksterbloum is ein gans anger plant, mit fien witraoze blömkes, die ouch waal es rauwkos of sjlaat wurt gegaete. Die pènksterbloum wurt ouch waal sjoemkroed genuimp. In 't Dutsj Schaumkraut , vanwaege de veurkeur van 't sjoem - of sjpiebeeske veur dees plant. De larve van 't sjoembeeske laef namelik in ein sjoemnès , dat get liek op sjpie . Bah.

Mit Pènkste geef 't väöl vruijaorsfeeste . Vruiger Pènksterbloum of Pènksterbruudje

: oet óngetrouwde maedjes woort ein bruudje gekaoze dat verseierd mit bloume en krans róndjgedrage woort door de óngetrouwde jónges van 't dörp. Evenemènte in dezen tied zeen natuurlik PinkPop en 't grote dörpsfees BeegPink in Beeg-Papenhaove mit 'ne kirmes , feestent, attracties en de Pènksterpercessie op maondig. Wit geer trouwes waat eine pènkspummel

is? Dat is ein anger woord veur lómperik. (volges 't woordebouk van 't Zittesj)

Ouch de Kelte hawwe ein vruijaorsfees róndj ein godin: Beltane . Häör fees sjtóng ouch weier in 't teike van de vruchbaarheid. Die feeste woorte gevierd róndj opgerichde buim, die later mei-buim of mei-den woorte genuimp. Meifeesten róndj meibuim/-den mit meidanse, meikeuninginne besjtaon noe nog op väöl plaatsje: beveurbeeld in de Eifel, in Mheer, in Noorbaek, Bannelt, Mergraote, Eckelder en Valkeberg. Sóms wurt de meiboum goud bewaak zodat anger jónkhede 'm neit ' klauwwe '. Op sommige plaatsje blif de mei-boum bekans 't ganse jaor sjtaon. Ich wunsj uchs joon vruijaorsfeeste, wo dan ouch.

Pès de volgende Ós Modesjtaal. Reacties: [email protected] .