In Darkness – Filmhuis Het Domein

In deze, op een waargebeurd verhaal gebaseerde, film zet de regisseuse de onderduikers niet alleen neer als slachtoffers van de terreur, maar ook als doorsnee mensen met al hun zwakten en tekortkomingen. 

Het is 1943, de stad is bezet door de Nazi’s en armoede heerst. De onverschrokken en eenvoudige rioolwerker Leopold Socha verdient wat bij als kruimeldief om zijn gezin te kunnen onderhouden. Tijdens een razzia in het getto van de stad komen Socha en zijn collega Szczepek in het riool een groep Joodse vluchtelingen tegen. Een zeer lucratieve ontmoeting voor Socha. Ondanks zijn vooroordelen, zal hij in ruil voor een flink geldbedrag de groep verborgen houden in het gangenstelsel van het riool. Maand naar maand gaat voorbij en Socha raakt steeds meer begaan met het lot van de Joodse onderduikers. Wanneer de Nazi’s de jacht op de Joden uitbreiden, intensiveert Socha de bescherming van de groep, ook wanneer zij hem niet meer kunnen betalen. 

In Darkness speelt zich grotendeels af in de duisternis, enkel verlicht met een zaklantaarn. Wat zich boven de grond afspeelt horen we enkel en dat is wat In Darkness een interessante film maakt. De aandacht gaat naar emoties van de personages. In het stinkende en donkere riool maakt de cast de frustraties, de angsten en de overlevingsdrang sterk voelbaar zonder overdreven sentimenteel te worden. Wanneer de groep zich stil houdt voor een ss-officier bereikt het gevoel van medeleven een hoogtepunt. Je kan niets anders doen dan ook je adem inhouden, stil te zitten en hopen dat ze niet worden ontdekt. 

Het moet gezegd worden, de film is aan de lange kant en de klassieke muziek is overdadig in deze ingetogen film. Deze minpunten worden echter goedgemaakt door Robert Wieckiewicz, die de antiheld Socha met verve speelt. Socha is een man die in eerste instantie handelt uit eigenbelang. Doordat hij steeds weer voor keuzes komt te staan, wordt hij steeds menselijker en stijgt hij boven zichzelf uit. Ondanks zijn twijfels en angsten zet hij zijn eigen leven op het spel om ‘zijn’ Joden te beschermen tegen de Nazi’s. Zijn motief wordt nooit echt duidelijk maar zet wel aan het denken. Wat zou je zelf doen in zijn situatie? 

Na Bittere Ernte (1985) en Europa, Europa (1990) gaat ook In Darkness over de verhouding tussen Poolse joden en niet-joden in de oorlog. En ook met deze film slaagt Agnieszka Holland erin om opnieuw te tonen hoe verschrikkelijk en gruwelijk de holocaust geweest is. De film is geïnspireerd op het boek ‘In the Sewers of Lvov’ van Robert Marshall en met deze film sleepte Agnieszka haar derde Oscar nominatie binnen.