Gewijzigde regels voor opvang aan Oekraïense ontheemden in Nederland

Het college van B&W van Sittard-Geleen heeft de gemeenteraad middels een brief geïnformeerd over de per 1 juli 2024 gewijzigde Regeling opvang ontheemden Oekraïne (hierna: landelijke regeling).

Tot nu toe is regelgeving voor Oekraïense ontheemden (hierna: Oekraïners) vanuit tijdelijkheid en crisis georganiseerd.

Nu de oorlog voortduurt, onderzoeken Europa en Nederland de strategische beleidskeuzes voor de langere termijn. Tussentijds worden maatregelen getroffen om beter aan te sluiten op de actualiteit. Zo is op Europees niveau het tijdelijke verblijfsrecht tot 4 maart 2026 verlengd. Op landelijk niveau is wetgeving ingevoerd en regelgeving gewijzigd. Dit zodat het noodregime wordt beëindigd en regels meer in lijn worden gebracht met de actualiteit.

De gewijzigde regeling

In de landelijke regeling staat wat gemeenten moeten regelen voor Oekraïners in de opvang en op welke voorzieningen zij recht hebben. De wijzigingen per 1 juli 2024 zien er onder andere op toe dat Oekraïners die werken een vergoeding moeten betalen voor de voorzieningen in de opvanglocatie. Dit is vergelijkbaar met regelgeving voor reguliere asielzoekers. Daarnaast is er een aanscherping doorgevoerd op de 28-dagen regeling voor verblijf buiten de opvanglocatie. Hiermee wordt beoogd een stapeling van perioden van afwezigheid te voorkomen, zodat een opvangplek niet onnodig lang bezet wordt gehouden.

Gemeenten aan zet

Gemeenten hebben tot uiterlijk 1 januari 2025 de tijd om de wijzigingen door te voeren. Hiervoor moeten processen en systemen worden ingericht. Ook is het nodig om beleidskeuzes te maken.

Gemeentelijke beleidsruimte

De landelijke regeling geeft duidelijke kaders aan gemeenten. Slechts op een beperkt aantal punten is er beleidsruimte. Het college vindt het belangrijk dat Oekraïners in Sittard-Geleen, die gebruik (willen) maken van opvang, weten waar ze aan toe zijn. Daarom heeft het college op 17 december 2024 besloten om een algemeen beleidskader in te stellen. Dit door het vaststellen van de ‘Beleidsregels opvang ontheemden Oekraïne Sittard-Geleen 2025’. Daar waar het landelijke beleid stelt ‘wat’ er moet gebeuren, gaat het gemeentelijk beleid voornamelijk over ‘hoe’ toepassing wordt gegeven aan regels. Zo wordt er uitgelegd hoe ontheemden in onze gemeente een aanvraag voor leefgeld of buitengewone kosten kunnen indienen. En in welke gevallen het recht op verblijf of leefgeld stopt.

De inhoudelijke keuzes

Met het gemeentelijke beleid bekrachtigt het college de landelijke principes ‘werken loont' en 'rechtmatige verstrekking van voorzieningen’. Dit is verwerkt in de volgende aspecten van het beleid:

- Bij een inkomen lager dan de toepasselijke leefgeldnorm zorgen we voor een aanvulling tot aan die norm.

- Het college heeft overeenkomstig het advies van de VNG een drempelbedrag van 115% ingesteld voor de inning van de eigen bijdrage.

Dit betekent dat het inkomen minstens 115% van het leefgeld inclusief de eigen bijdrage moet zijn. Deze regel voorkomt dat er bij een inkomensverschil van enkele euro’s een eigen bijdrage geïnd wordt.

Er wordt uitgelegd in welke situaties wordt overgegaan tot beëindiging van het verblijf in de gemeentelijke opvanglocatie en in welke situaties wordt overgegaan tot terugvordering van het te veel versterkte leefgeld.

Vervolg

Het gemeentelijk beleid gaat in op 1 januari 2025. Vanaf deze datum wordt overgaan tot inning van de eigen bijdrage. De daadwerkelijke besluiten tot betaling worden na de peildatum 1 februari 2025 genomen, als duidelijkheid is over de inkomstensituatie in januari. In de maanden november en december 2024 worden de Oekraïners in de gemeentelijke opvang schriftelijk en mondeling geïnformeerd over hun specifieke situatie. Monitoring en evaluatie van onze aanpak wordt het komende jaar periodiek gedaan.

• Meer informatie: Beleidsregels opvang ontheemde Oekraïne gemeente Sittard-Geleen 2025

Het college van B&W van Sittard-Geleen heeft de gemeenteraad middels een brief geïnformeerd over de per 1 juli 2024 gewijzigde Regeling opvang ontheemden Oekraïne