Door: Rob Cobben – Ze probeert op 5 mei zo veel mogelijk mensen bij elkaar te krijgen om te praten over vrede en vrijheid.
Toos Hofstede uit Maastricht is de kartrekker van de Vrijheidsmaaltijd Limburg, die op diverse plekken in de provincie genuttigd gaat worden. De urgentie voor die ontmoetingen is, met de oorlog in Oekraïne, groter dan ooit, zegt ze. “Door te praten met elkaar, kweek je begrip. En dat kan conflicten voorkomen.”
Nee, ze hoeft niet lang na te denken als ze het Nationaal Comité 4 en 5 mei in 2020 bij haar aanklopt. Toos Hofstede, mede-eigenaar van het Maastrichtse communicatiebureau Viastory, is sociaal en maatschappelijk betrokken en zet zich al haar hele leven in voor medemens en milieu. ‘Duurzaamheid, inclusiviteit, diversiteit’; het zijn kernwoorden voor de Maastrichtse. En ‘respect’ en ‘verbinding’ niet te vergeten.
Toos Hofstede, initiator van Vrijheidsmaaltijd Limburg: ‘Praten over vrede en vrijheid is nu belangrijker dan ooit’
Op de vraag of ze kwartiermaker van de Vrijheidsmaaltijd Limburg wil worden, antwoordt ze dan ook met een volmondig ‘ja’. Enthousiast verzamelt ze vervolgens een groep mensen om zich heen om het initiatief gestalte te geven. In andere delen van het land is de Vrijheidsmaaltijd al sinds 2018 een bekend fenomeen. Zo mogen op 5 mei 2018 honderden Amsterdammers van diverse pluimage aanschuiven voor een bijzondere 5-mei-lunch in het Rijksmuseum. Hofstede: “Het idee om stil te staan bij het thema ‘vrijheid’ spreekt me enorm aan. Door een eenvoudige maaltijd te nuttigen met iemand die je nog niet goed kent en daar het gesprek mee aan te gaan”.
Ambities
De ambities zijn meteen hoog, maar het ideale plaatje – veel mensen aan lange tafels – blijkt vanwege de coronapandemie niet haalbaar. “We bedachten vervolgens wat wél kon. We waren het er al snel over eens dat we de hele provincie erbij wilden betrekken en ons niet op één stad wilden richten”, zegt Hofstede.
Samen met Ria Joosten van het gelijknamige cateringbedrijf uit Midden-Limburg wordt er een soep met lokale ingrediënten bereid en via Sharik Derksen een koppeling gemaakt met het Bevrijdingsfestival Limburg in Roermond. Van het landelijk comité worden in 2021 bovendien nog eens 1500 blikken Vrijheidssoep, gemaakt volgens een recept van Yvette van Boven, afgenomen en verspreid over de hele provincie.
Het resultaat: op honderden plekken – van Eijsden tot Mook – nodigen mensen buren of buurtgenoten uit voor een maaltijd thuis, waarbij onder het genot van een kop soep en een broodje gediscussieerd wordt over vrijheid. En oud-Venlonaar Abbie Chalgoum houdt via ZOOM een lezing over zijn opmerkelijke en turbulente leven. Het verhaal van Chalgoum, Nederlander van Marokkaanse afkomst, gaat over zijn zoektocht om echt zichzelf en vrij te kunnen zijn.
Zaadje
Het zaadje is geplant. En nu, bijna een jaar later, staat de tweede editie van de Limburgse Vrijheidsmaaltijd voor de deur. Er zijn op meerdere plekken initiatieven, leggen Toos Hofstede en haar Viastory-collega Hanneke Koenen uit. Zo gaan ondernemers op de Groene Loper in Maastricht lunchpakketten aanbieden, die je vervolgens op het gras of op een van de vele bankjes in de directe omgeving kunt nuttigen. Het idee daarachter: je koopt er twee en geeft er eentje cadeau aan iemand die je nog niet goed kent en met wie je een gesprek aangaat over het thema van de dag: vrijheid. Diverse organisaties, zoals het Refugee Project, de Zonnebloem, 4 en 5 mei comités, de stichting Koepel Veteranen en andere Geüniformeerden Organisaties en stichting Vrijheidspark Maastricht, hebben zich inmiddels gecommitteerd aan het initiatief en werken mee aan de Vrijheidsmaaltijd Limburg.
Maar er is meer. Op het Bevrijdingsfestival in Roermond vindt een grote Vrijheidsmaaltijd plaats, net zoals in het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Daar zullen vluchtelingen, buurtbewoners en studenten aanschuiven. Voor scholieren en studenten zijn er trouwens meer bijeenkomsten. Zo zullen er bij diverse scholen en vrijheidsmaaltijden worden georganiseerd, met debatten over het thema vrijheid.
Wie trouwens thuis zelf een thema-lunch of -diner wil houden, die kan een of meer blikken Vrijheidssoep afhalen bij Viastory. Die soep is dit jaar gemaakt naar receptuur van culinair schrijfster en tv-presentatrice Nadia Zerouali, bekend van het tv-programma BinnensteBuiten. Via de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei kun je ook gesprekskaarten downloaden voor het geval je hulp nodig hebt bij het op gang brengen van de discussie over vrijheid.
Urgentie
We willen iedereen aansporen om zelf iets te ondernemen”, zeggen Hofstede en Koenen. “En dat kan heel kleinschalig zijn, met twee of drie personen. Gewoon thuis, of in het park.” De urgentie om stil te staan bij het thema vrede en vrijheid is – met de oorlog in Oekraïne – groter dan ooit, zeggen de twee. “Als je nu in Maastricht langs het MECC loopt, dan zie je daar kinderen en vrouwen op veldbedden zitten. Dat is hartverscheurend. Mensen die, net als jij en ik, tot voor kort een gewoon en onbezorgd leven leidden. En, net als wij, bezig waren met alledaagse beslommeringen, zoals de zorg voor familie, vrienden, werk en vakanties. Maar opeens vallen er bommen en worden levens en huizen letterlijk kapotgeschoten. De absurde gebeurtenissen in Oekraïne tonen aan dat vrede en vrijheid – ook in Europa in 2022 – niet vanzelfsprekend zijn.”
Mensen die je niet kent – uit andere sociale klassen en culturen, met andere religies en/of seksuele geaardheid – en daarmee het gesprek aangaan, dat is zó belangrijk, benadrukken de twee. “Door die ontmoetingen, ontstaan er verbindingen en kweek je meer begrip voor elkaar. En dat helpt weer bij het voorkomen van conflicten.”
- Voor meer info, zie www.4en5mei.nl/vieren/vrijheidsmaaltijden
