Communicatie zwakke schakel bij brand Chemelot

Uit de evaluatie van de crisisbeheersing bij de brand door de Veiligheidsregio Zuid wordt duidelijk dat de communicatie op een aantal punten niet in orde was.

Terwijl men in de Geleense wijk Lindenheuvel op 9 november de alarmsirenes hoorde afgaan op het aangrenzende Chemelotterrein en ook kon zien dat er iets goed mis was duurde het nog 38 minuten voordat de alarmsirenes in de omgeving van Chemelot afgingen om ook de bevolking van de stad te waarschuwen. De communicatie naar de bewoners en de media kwam onvoldoende snel op gang en haperde. Rampenzender L1 kon in eerste instantie niet worden bereikt. Pas anderhalf uur na het afgaan van de alarmsirenes ging er een eerste bericht naar de media toe.

Later op de dag werden dan weer door verschillende instanties verklaringen over de brand afgegeven en dat is communicatief evenmin handig. De communicatie over de afschaling verliep niet goed, waardoor bijvoorbeeld scholen langer dan nodig was hun leerlingen na schooltijd binnenhielden.

De communicatie naar de buurgemeenten - ook die over de grens - kan eveneens beter, en dan met name directer en sneller. Die communicatie verloopt nu via de provincie en de veiligheidsregio's. De communicatie naar buurgemeente Echt-Susteren kan in de toekomst in dit soort gevallen beter ook directer plaatsvinden dan via de afgesproken weg. Die loopt namelijk van de Veiligheidsregio Zuid - waartoe Sittard-Geleen behoort - naar de Veiligheidsregio Noord - waartoe buurgemeente Echt-Susteren behoort.

Dat de communicatie over de brand zo traag op gang kwam lag aan het feit dat er in eerste instantie onvoldoende communicatiemedewerkers aanwezig waren. Het lukte volgens het evaluatierapport niet om persvoorlichters op te roepen, een liaison met rampenzender L1 aan te stellen en er was geen publieksvoorlichter beschikbaar. Dat wordt nu voorkomen door de invoering van een opkomstverplichting zodra men wordt opgeroepen. In het verleden was die opkomstplicht er niet en werd er van uitgegaan dat zich voldoende mensen zouden melden (zogenaamd zacht piket). Wanneer dat niet het geval is moet vervolgens weer kostbare tijd en energie worden gestoken in het bellen van mensen om ze naar het crisiscentrum te krijgen en loopt de informatieverschaffing vertraging op. Door het invoeren van een hard piket moet herhaling van de geschetste situatie worden voorkomen.

De aanbevelingen van het evaluatierapport zijn inmiddels allemaal overgenomen en doorgevoerd.

Voor de toekomst blijft een effectieve waarschuwing van omwonenden een punt van zorg. Binnenkort verdwijnen immers de bekende (lucht)alarmmasten uit de gemeenten. De bevolking wordt dan in geval van calamiteiten gewaarschuwd via NL-Alert. Maar welk systeem je ook kiest: het zal nooit helemaal dekkend zijn. En al mocht het wel lukken om iedereen voor een calamiteit te waarschuwen, dan nog is het maar de vraag of ook iedereen er juist op reageert.