De Atlas voor Gemeenten 2024 is uit

De nieuwe editie van de Atlas voor Gemeenten is uit. In het boekwerk tref je een overzicht van een verzameling meetlatten en hoe de daarlangs gelegde 50 grootste gemeenten scoren.

De brede welvaart, een veelomvattende maat voor de kwaliteit van leven, is in Nederland het grootst buiten de steden. Onder de vijftig grootste gemeenten die in de Atlas zijn opgenomen is de brede welvaart het grootst in Hengelo en het kleinst in Rotterdam. De bredewelvaartsindex die is ontwikkeld voor deze Atlas is opgebouwd uit 34 indicatoren en kent acht dimensies; Materiële welvaart, Gezondheid en welzijn, Werk en opleiding, Werk-privébalans, Woonplezier, Natuur en milieu, Sociale cohesie, en Veiligheid. In de landelijke gebieden zijn de materiële welvaart, veiligheid, sociale cohesie en het woonplezier over het algemeen groter dan in de steden, terwijl stedelijke gemeenten relatief hoog scoren op Werk en opleiding. Hengelo scoort van de vijftig (groot)stedelijke gemeenten het hoogst op de dimensie Woonplezier en heeft ook hoge scores op de dimensies Werk-privébalans en Veiligheid (Figuur 4).

De woonaantrekkelijkheidsindex laat zien hoe aantrekkelijk een gemeente gevonden wordt om in te wonen. In de woonaantrekkelijkheidsindex staat Amsterdam op de eerste plaats, gevolgd door Amstelveen, Utrecht en Leiden (Figuur 5). De steden die hoog scoren op de woonaantrekkelijkheidsindex scoren meestal niet hoog op de bredewelvaartsindex (Figuur 6). Een mogelijke verklaring voor de negatieve samenhang tussen woonaantrekkelijkheid en brede welvaart zou kunnen zijn dat mensen zo graag in de steden met een grote woonaantrekkelijkheid willen wonen dat ze niet alleen een hoge prijs voor hun woning willen betalen, maar ook bereid zijn in te leveren op andere terreinen, zoals gezondheid en vrije tijd. Daarnaast zijn mensen met een zwakkere sociaaleconomische positie oververtegenwoordigd in de aantrekkelijkste steden, doordat deze steden vaak een relatief groot aandeel sociale huurwoningen hebben. De discrepantie tussen de woonaantrekkelijkheidsindex en de bredewelvaartsindex zou dus ook kunnen duiden op een grote kloof tussen de haves en de have-nots in de steden.

Sittard-Geleen is na Emmen volgens de atlas van de 50 vergeleken steden de minst aantrekkelijke stad om in te wonen. Wat brede welvaart betreft staat Sittard-Geleen op de 39e plek van de ranglijst.

De nieuwe bredewelvaartsindex is de culminatie van twintig jaar Atlas-onderzoek naar de thema’s die raken aan brede welvaart. De dimensies van brede welvaart zijn onderwerp geweest van verschillende eerdere edities van de Atlas en vormen een rode draad in onze onderzoeksrapporten. In deze jubileumeditie van de Atlas voor gemeenten lichten we het onderwerp voor het eerst als thema uit.