Fraude met zorgdiploma’s door ervaringscertificaten (EVC’s): oproep tot voorzichtigheid

Fraude met mbo-zorgdiploma’s mogelijk verkregen met ervaringscertificaten (EVC’s) neemt toe, dat schreef minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap samen met minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.

Zij baseren zich hierbij onder andere op verontrustende signalen van het Openbaar Ministerie (OM). Met een ervaringscertificaat kan je vrijstellingen krijgen voor (onderdelen van) een mbo-opleiding. Minister Bruins roept mbo-instellingen in een brief op om voor een aantal specifieke zorgopleidingen zeer terughoudend te zijn bij het omzetten van EVC’s in een erkend mbo-diploma.

Minister Bruins: ‘’Voldoende en goed opgeleid zorgpersoneel is van groot belang. Het OM ziet echter dat de vrijstellingsfraude bij mbo-zorgopleidingen toeneemt. Dat is zorgelijk en betekent ook dat er ongekwalificeerde mensen in de zorg werken. Ik vind dat onaanvaardbaar. Daarom vraag ik mbo-instellingen zeer terughoudend en zorgvuldig om te gaan met vrijstellingen voor bepaalde mbo-zorgopleidingen.’’

De exacte omvang van de fraude is nog onbekend, maar de zorgen van het OM en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zijn groot. De IGJ ziet in korte tijd een verontrustende toename van het aantal bureaus dat EVC’s verstrekt. Tussen april en september 2024 zijn er ongeveer 10 EVC-bureaus bijgekomen, tot een totaal van 54 aanbieders in Nederland. In een brief aan minister Bruins geeft het OM aan dat er bij één onderzocht EVC-bureau vermoedelijk 800-1200 valse ervaringscertificaten zijn verstrekt. Daarnaast spreekt het OM over een forse toename van personen die zonder geldig diploma werkzaam zijn als ZZP’er in de zorg, waarbij mede een verband wordt gelegd met deze (EVC) fraude.

De Inspectie van het Onderwijs (IvO) en de IGJ hebben eerder dit jaar een verkenning gedaan. Daarin zijn verschillende risico’s gevonden die kunnen zorgen voor mistanden in de zorg en tot meer verwevenheid van zorg met criminaliteit en fraudenetwerken. Gewezen wordt op risico’s bij de inzet van bemiddelingsbureaus, stages, EVC’s, vrijstellingen en diplomeren. Verschillende partijen, zoals de IvO, IGJ, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), het OM, de arbeidsinspectie en ministeries zijn aan de slag om de misstanden aan te pakken. Hierover wordt de Tweede Kamer dit najaar geïnformeerd. De oproep van minister Bruins aan de mbo-instellingen is een van de acties in dit proces. Hij doet deze nu al, om de gevolgen van misbruik met EVC’s direct in te kunnen perken.

EVC is een systeem dat laat zien wat een persoon heeft geleerd buiten het formele onderwijs om, zoals op de werkvloer, via vrijwilligerswerk, of door andere levenservaringen. Dit systeem wordt gebruikt om mensen te helpen om sneller een diploma te behalen door vrijstellingen te verlenen voor (onderdelen van) een mbo-opleiding. EVC’s kunnen helpen om tekorten in de zorg op te lossen, door mensen eenvoudiger (om) te scholen en dubbel werk voor mbo-studenten te voorkomen.