Politie telt meer aanslagen met explosieven; zwaar vuurwerk meest gebruikt

Het aantal aanslagen met explosieven blijft toenemen. In de eerste negen maanden van dit jaar registreerde de politie 768 incidenten.

Vorig jaar waren dat er in dezelfde periode 497. Om kennis en ervaring over onderzoek naar aanslagen te delen, komen deze week forensisch onderzoekers, wetenschappers en andere deskundigen op het gebied van explosieven uit 24 landen naar Nederland.

Het aantal aanslagen met explosieven in Nederland neemt sinds enkele jaren sterk toe. In 2023 was sprake van een verdubbeling ten opzichte van het jaar ervoor. Dit jaar lijkt de stijgende trend door te zetten. Bij de meeste incidenten gaat het om aanslagen op woningen. Ze vinden vooral plaats in de grote steden, maar ook kleinere gemeenten worden er in toenemende mate mee geconfronteerd.

Bij het grootste deel van de aanslagen wordt gebruik gemaakt van zwaar, professioneel vuurwerk, waarbij flitspoeder de lading vormt, al dan niet in combinatie met brandstof. Flitspoeder zit onder meer in cobra's en ander vuurwerk.

Het idee dat er bij de meeste aanslagen sprake is van een conflict in het criminele milieu, is inmiddels achterhaald. Dat blijkt ook uit het fenomeenbeeld geweld, een strategisch onderzoek van de politie naar aanslagen met explosieven, dat begin november wordt gepubliceerd. "We schatten dat bij ruim de helft van de incidenten geen link is met criminaliteit. Het lijkt een maatschappelijke trend te worden om ruzies met een aanslag te beslechten", zegt Jos van der Stap, programmamanager High Impact Crime bij de politie. "Een groot probleem is dat particulieren veel te gemakkelijk aan zwaar explosief materiaal kunnen komen en dat de drempel om het te gebruiken laag is." Volgens Van der Stap speelt de vuurwerkcultuur in Nederland daarbij een rol en is een stevige aanpak nodig.

Politie-inzet leidde de afgelopen 2,5 jaar tot bijna 500 aanhoudingen van aanslagplegers. "We hebben als politie een belangrijke rol in het opsporen van daders en opdrachtgevers van aanslagen, maar ook van handelaren in illegaal vuurwerk en mensen die het bezitten. Daarnaast ligt er een maatschappelijke opgave om het probleem bij de kern aan te pakken", zegt Van der Stap. "Er wordt gewerkt aan het aan banden leggen van de internationale handel in zwaar illegaal vuurwerk en aan passende wetgeving op Europees niveau. Het strategisch offensief in oprichting gaat zich richten op het terugdringen van geweld; er is sterk behoefte aan minder “korte lontjes” in de samenleving."

Mede door het grote aantal aanslagen in ons land heeft de Nederlandse politie veel kennis en expertise opgebouwd rond (forensisch) onderzoek naar aanslagen. Deze week vindt daarom de International Bomb Scene Management Training (IBSMT) plaats op de trainingslocatie van de Politieacademie in Ossendrecht. Forensisch experts, wetenschappers en andere explosievendeskundigen uit 24 landen zijn in Nederland om kennis en ervaring met elkaar te delen.

Marc Wösten, Forensisch Expert Explosies en Explosieven Onderzoek bij de politie: "Het is ontzettend belangrijk dat we ook internationaal kennis en ervaring met elkaar delen. Met de toename van het aantal incidenten neemt het risico toe dat onschuldige burgers slachtoffer worden. We zien bij forensisch onderzoek vaak dat er extreem gevaarlijk materiaal wordt gebruikt en dat brengt enorme risico's met zich mee. Niet alleen het doelwit van een aanslag loopt gevaar, maar door de kracht van de gebruikte explosieven zijn de risico's enorm voor iedereen die in de buurt komt. De gevaren zijn uiteindelijk het grootst voor de aanslagpleger zelf."