ÓS MODESJTAAL Euver kleure : Blaw – Gruin – Gael – Gries- Rood
Euver kleure : Blaw – Gruin – Gael – Gries- Rood
Blaw
De oetdrökking blaw bloud höbbe beteikent ‘van adel zeen’. Me dènk dat die oetdrökking oet de middeleeuwse Spaanse aristocratie kump. Ich lous dat blaw bloud in gans Europa gebroek woord óm luuj oet de ‘hogere klas-se’ aan te gaeve. Ómdat die neit boete wirkde, woorte ze neit broen door de zón en koosj me de blawechtige adere dudelik zeen door die blanke hoed haer.
De kleur van bloud is rood, mer ónger de hoed kènt ’t blaw lieke. Zelf waer ich flot broen in de zón en höb lèts nog mit eige ouge gezeen dat ich rood bloud höb, ouch al haet miene naam get adelliks! In de sjtamboum van mien famieje vónj ich dat miene bet-euver-euver-opa waar-sjienlik eine soldaot van de Sjpaanse hertog Alva is gewaes. Wae ’t gluif…
Gruin
Gruin is neit allein ein kleur, die óntsjteit es me blaw en gael mingk mer ouch de naam van wèntjerruibe of gruinvouwwer. Es emes ein gruin hart haet, vuilt hae/zie zich nog jónk. Hae löp eine gruine waeg dor be-teikent hae löp zich de bein ónger de vot oet! Eine gruinteboer woort ouch waal kappesboer genuimp.
En de vrouw van de gruinteboer heisj in Mesjtreich mooswief ! Kappes is witte kool. En eine mit eine kappeskop haw eine rónje kop; ’t woort gebroek veur emes dae neit zo sjlum waar.
Gael
Gruin en gael zeen de clubkleure van Fortuna, mer es ’t dich gruin en gael veur de ouge is, vuils te dich neit goud. ’t Gael is neit allein ‘ne eierdojer mer ouch ein ougkrenkde bie doeve. Bèste zo gael wie eine kwakkert ónger de pens, dan höbs te ein gael gezich of mesjiens waal de gaelverf.
Gries
Euver doeve gesjpraoke: Zo gries wie ein doef. De gries van mich haet d’n eesjte = de gries doef haet de eesjte pries gewónne. Gries haore kómme van de zjwarte = alles geit door, doe kèns ’t neit sjtoppe, ‘t is neit te vermieje. Ein griske is ein kleine gries doef, soms ouch waal ein awwe grieze man!
Rood
Dae haet geine roje op zien rubbe, zaet me van emes dae letterlik berooid is. Ein roodbusjke is ein wientepperke en ein wieneppelke is ein rood sjtereppelke. Ein roodsjtertje is eine vogel, dae ouch waal sjpènne-jaeger of sjouwvaegerke wurt genuimp. Es te de rooj luip in de port-monneee höbs, zit dao allein mer kleingeldj in.
Zo, nao deze raegebaog haop ich dat dees sjpreuk oetkump: Es eine raegebaog aan de lóch sjteit , geef ’t drie daag sjoon waer!
Pès de volgende Ós Modesjtaal, reacties: [email protected]
Ein rubriek euver ’t gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs door John Hertogh i.s.m. Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor. – aug 2025 nr. 69
