De Veertien Stonden in de Augustinuskerk in Geleen

Op zondag 2 april 16:00 uur vindt in de Agustinuskerk in Geleen een bijzonder concert plaats. Dan wordt het werk De Veertien Stonden van Hendrik Andriessen uitgevoerd in een bewerking voor koor en orgel.

Het concert past geheel in de sfeer van de dan aankomende passietijd, waarbij het alom bekende lijdensverhaal van Christus verklankt wordt middels gedeclameerde teksten uit de Kruisweg van Guido Gezelle, de gezangen uit de Latijnse ritus van de Goede Week en een omlijsting van het geheel door orgelspel.

Uitvoerenden zijn het Collegium Vocale Eindhoven, Ruud Huijbregts (dirigent) Gerard Habraken (orgel) Gonny van der Maten (declamatie). Het concert wordt georganiseerd door de Stichting Orgelkring Geleen.

De Veertien Stonden (1941)

De Veertien Stonden, gecomponeerd door Hendrik Andriessen (1892-1981), is van origine een werk voor koor en strijkorkest, op teksten van de Vlaamse dichter Guido Gezelle (1830-1899). Gezelle schreef de tekst (De bloedige dagvaart des Heren) in 1895 voor de Brugse componist Joseph Ryelandt. Het dichtwerk is gebaseerd op de Kruisweg, bestaande uit veertien staties, die in bijna elke katholieke kerk te vinden zijn in de vorm van schilderijen of beelden. Ze geven de lijdensscènes weer van Jezus op Goede Vrijdag, waarbij veertien maal (stil-)gestaan wordt.

In 1941 schreef Andriessen de muziek in opdracht van het Leids studentenkoor Alma Mater. De componist voegde zelf nog veertien Latijnse teksten toe, voornamelijk afkomstig uit de liturgie van de Goede Week. Als de Kruisweg wordt gelopen, klinkt bij elke statie een motet, gezongen door zowel gemengd koor als afzonderlijk vrouwen dan wel mannenkoor.

De later toegevoegde intermezzi na elk motet (verklankt door het orgel) suggereren de wandeling van de ene naar de andere statie. Het passiespel schrijft Gezelle de ene keer in een strak metrum, de andere keer in een vrijere versvorm. De personen en groepen in het verhaal zijn enerzijds

• ‘de vijanden des Heren’ (de oversten des Volks, de Joodse priesters en de schriftgeleerden), en anderzijds
• ‘de vrienden des Heren’ (Maria, de moeder Gods, Magdalena, de heilige vrouwen en Joseph van Arimatea).

Met ‘roomsch’ worden de Romeinen aangeduid. De vier evangelisten zijn de objectieve beschouwers.

De Veertien Stonden werd voor het eerst in 1942 uitgevoerd te Leiden, met koor en strijkorkest. In 1993 gaf de familie Andriessen toestemming voor een uitgave van het werk in een bewerking voor koor en orgel, waardoor het werk een meer liturgisch karakter kreeg. De getranscribeerde orgelversie is van de hand van muziekuitgever Ton Klos (met permissie van de familie Andriessen).

Ruud Huijbregts

Ruud Huijbregts studeerde aan het Brabants Conservatorium in Tilburg: orgel bij Hub Houët en Bram Beekman, klavecimbel bij Gerard Dekker en koordirectie bij Jan Boogaarts en Cees Rotteveel. Daarnaast volgde hij cursussen orgel bij Luigi Tagliavini, Albert de Klerk en Kamiel d’Hooghe. Tenslotte orkestdirectie bij Joop van Zon. Zijn muziekpraktijk is veelzijdig. Als organist, klavecinist-continuospeler en koor-/orkestdirigent gaf hij vele concerten in binnen- en buitenland. Tevens verzorgde hij diverse radio-, televisie- en cd-opnames. Hij is medeoprichter en artistiek leider van zowel het Collegium Musicum Eindhoven, als van het Collegium Vocale en het Collegium Instrumentale Eindhoven. Hij draagt artistieke verantwoordelijkheid voor de jaarlijks circa veertig concerten van de zaterdagse concertserie Muziek in de Cathrien. In 2011 werd hij door de gemeente Eindhoven benoemd tot Stadsorganist. Huijbregts gaf als organist concerten in onder andere de St. Paul’s Cathedral in Londen, de Utrechtse Domkerk en de Kathedrale Basiliek St. Bavo te Haarlem. Samen met het Brabants Orkest trad hij op in het Concertgebouw in Amsterdam en in het Muziekgebouw Frits Philips te Eindhoven (als organist). Regelmatig concerteert hij als begeleider van vocale en instrumentale solisten, en als continuospeler op orgel en klavecimbel.

Naast de reeds genoemde werkzaamheden is Ruud Huijbregts inmiddels al 25 jaar lang werkzaam als dirigent-organist van de Eindhovense Stadskerk St. Cathrien, dirigent van Vokollage, van het Eindhoven Studenten Muziekgezelschap Quadrivium en is hij als docent verbonden aan het Fontys Conservatorium te Tilburg en het Centrum voor de Kunsten te Eindhoven.

Gerard Habraken

Gerard Habraken studeerde orgel bij Hub. Houët aan het Brabants Conservatorium (Einddiploma Solospel, 1974) en bij Kamiel D’Hooghe aan het Koninklijk Muziek-conservatorium te Brussel, waar hij in 1976 met Onderscheiding afstudeerde. Verdere studies bij o.a. Luigi F. Tagliavini, René Saorgin, Marie-Claire Alain, Piet Kee, Louis Toebosch en Harald Vogel, o.m. aan de Zomeracademie voor organisten te Haarlem. In 1977 werd hij eersteprijswinnaar van het Orgelconcours Alex Paepen te Antwerpen en in 1979 won hij de derde prijs van het César Franck Concours te Haarlem.

Habraken gaf concerten in de meeste landen van Europa en verleende medewerking aan tal van radio-, televisie- en cd-opnamen. Zijn repertoire omvat werken uit alle stijlperioden en hij bracht de eerste uitvoering van werken van o.a. Kees Schoonenbeek, Louis Toebosch, Henk Badings, Mathieu Dijker en Friedrich Deckner. Als begeleider en continuo-speler werkt hij samen met tal van gerenommeerde solisten, koren en ensembles. Hij is verder onder meer werkzaam als docent orgel aan Factorium Podiumkunsten te Tilburg.

Gonny van der Maten

Het werk van Gonny van der Maten bestrijkt inmiddels vele terreinen. Zij is concertorganist, cantor-organist, dirigent en docent. Daarnaast componeert zij en draagt teksten voor. Ook is zij zeer actief in het muziekleven als organisator van concerten en binnen de Kon. Vereniging voor Organisten en Kerkmusici en voorzitter van de Andriessen/de Klerk Stichting.

Op haar website licht ze toe: “Al jaren draag ik in mijn (orgel-)concertprogramma’s teksten voor. Dit kunnen korte verhaaltjes zijn, maar vaak zijn het ook gedichten. Voor mij is dit een prettige manier om directer contact te hebben met mijn publiek. Eenmooie programmavorm vind ik het verhalende poëzieconcert. Daarin wordt een verhaallijn gevolgd in muziek en woord. Beide zijn even belangrijk en vertellen op eigen wijze. Ik let daarbij goed op expressiviteit en sfeer.” Gonny werd geboren in Amsterdam, waar zij ook haar orgel- en kerkmuziekopleiding aan het Sweelinck Conservatorium volgde, met als orgel-hoofdvakdocent Albert de Klerk (Uitvoerend Musicus cum laude). Momenteel is zij cantor-organist van de Oude Kerk in Soest, een uitgebreide muzikale functie, waarin zij verantwoordelijk is voor de muziek in de Oude Kerk in brede zin. Zij treedt hiermee in het voetspoor van voorgangers als Maarten Kooy en Jan Jansen. In 2015 rondde zij met goed gevolg een opleiding koordirectie af aan het Conservatorium van Utrecht. In mei 2009 kreeg zij een bronzen médaille toegekend door de Société académique d’éducation et d’encouragement Arts – Sciences – Lettres te Parijs, voor haar verdiensten voor de (Franse) cultuur.

Collegium Vocale Eindhoven (CVE)

werd ruim dertig jaar geleden opgericht, onder de naam Eindhovens Vocaal Ensemble, als een groep muzikale vrienden. Medeoprichter en huidig dirigent is Ruud Huijbregts. De Eindhovense Stadskerk St. Cathrien fungeert als thuispodium. Sinds 2012 maakt het koor deel uit van het samenwerkingsverband Muziek in de Cathrien, waarbij het regelmatig te beluisteren is in de gelijknamige concertserie op de zaterdag.

Niet alleen in en rondom Eindhoven, maar ook landelijk en internationaal, zoals in Duitsland en Engeland, treedt het koor op. Onder de bezielende leiding van Huijbregts heeft het CVE een uitstekende reputatie opgebouwd als vertolker van een breed repertoire, dat reikt van de middeleeuwen tot nu. Veelvuldig wordt samengewerkt met bekende vocale en instrumentale solisten en ook met het barokorkest Collegium Instrumentale Eindhoven.

Het CVE maakt deel uit van Brabants VolKoren, samen met vier vooraanstaande kamerkoren uit de provincie. In 2013 werkte het CVE mee aan het Eindhovense Korenfestival – onderdeel van Glow – evenals aan een grootschalig project rondom Etty Hillesum. Hoogtepunten in 2015 waren Dark night of the soul, met onder andere werken van hedendaagse Noorse componisten. In oktober 2015 ging het CVE op concertreis naar Berlijn. Onlangs, in februari 2016, heeft het koor zijn 35-jarig jubileum gevierd met Mendelssohns Te Deum en het 16-stemmige Hora est.