Carbid, ook wel karbiet of carbuur genoemd, is een stof die in 1862 door toeval werd gemaakt door Friedrich Wöhler en ontstaat door calciumoxide met koolstof te verhitten tot 2000 graden Celsius.
Wanneer je carbid nat maakt ontstaat het explosieve gas acetyleen. Carbid werd vaak gebruikt om van mollen af te komen, maar je kunt er ook flinke knallen mee produceren. Carbidschieten gebeurt rond de jaarwisseling vooral in de noordelijke en oostelijke provincies van het land. Ook schutterijen en gilden kennen het gebruik van carbid. Sinds 2014 is het carbidschieten toegevoegd aan de Nationale Inventaris van Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland.
Nu er vanwege de coronapandemie voor de komende jaarwisseling een landelijk vuurwerkverbod is afgekondigd, is er bij liefhebbers van knalvuurwerk opeens veel belangstelling voor het carbidschieten ontstaan. Websites die carbid verkopen krijgen het spul amper aangesleept, ook in regio’s waar carbidschieten tot op heden amper bekend was. Carbidschieten valt namelijk niet onder het tijdelijk vuurwerkverbod, dat werd afgekondigd om de zorg in de toch al drukke coronatijd niet ook nog eens te belasten met vuurwerkslachtoffers. Maar ook het afschieten van carbid is niet zonder risico: bij carbidschieten zijn elk jaar weer gewonden te betreuren, voornamelijk met botbreuken en brandwonden. En zeker bij onoordeelkundig gebruik is het risico op letsel en schade niet ondenkbaar.
Volgens carbidkenners kan de met carbid veroorzaakte explosie zo hevig zijn dat in een stedelijke omgeving de ramen uit de sponningen springen. Ook de wegschietende afsluiters van carbidbussen – vaak oude melkbussen – veroorzaken gevaar. “Je moet er flink de ruimte voor hebben, in een weiland of zo”, raden carbidhandelaren op hun sites aan. Opvallend is dat een aantal traditionele carbidclubs op het platteland het publieke feest voor dit jaar heeft afgeblazen, omdat het binnen de coronabeperkingen niet georganiseerd kan worden. De BOA Bond wil dat carbidschieten landelijk verboden wordt.
In de APV van de gemeente Sittard-Geleen is over carbidschieten niets geregeld. In gemeenten waar carbidschieten wel in de APV is opgenomen gelden doorgaans een aantal strenge voorwaarden voor de plek waar je carbid mag afschieten. Zo moet de afstand tot de woonbebouwing tenminste 50 meter bedragen en die tot zorginstellingen en dierenverblijven tenminste 250 meter. Er mag niet in de richting van bebouwing worden afgeschoten. Het schootsveld moet bepaalde minimum afmetingen hebben en in het schootsveld mogen geen openbare verharde wegen en/of paden liggen. Een weiland aan de rand van de bebouwde kom zou geschikt kunnen zijn, als er geen vee in de omgeving staat.
Woordvoerder Maarten de Kever van de gemeente Sittard-Geleen bevestigt dat carbidschieten vooralsnog tijdens de jaarwisseling is toegestaan. Vooralsnog, want de kans bestaat dat het dit jaar toch wordt verboden. Daarover wordt maandagavond door de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s van het land vergaderd.
Mocht het toch toegestaan blijven om tijdens de jaarwisseling carbid af te schieten, wees dan voorzichtig. Op internet is veel informatie te vinden over het zo veilig mogelijk afschieten van carbid. En denk vooral ook aan goede gehoorbescherming.
