Ein rubriek euver ’t gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs, gesjreve door John Hertogh in samewirking mit Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor.
Kump ’t veurjaor weier in ’t landj…
Ein variatie op “Kump de zomer weier in ’t landj, pak Keub Truuke aan ’n handj en ze trèkke dan mit gouwe zin nao de Kolleberg èns in”. Dat leidje van Teun Hermans sjoot mich te bènne wie de eesjte zónnesjtraole koume. Fibberwarie waar werm mer ouch naat. Wo geit dat haer? Volges de waer-luuj kriege veer in meert zeve raegedaag, einen daag sjnee en de res blif dreug. Wae gluift wurt zelig…
Dae is nog lang neit zelig.
Wurt gezag es emes nog gans väöl te wachte sjteit. Es me zaet: Hae is al zelig meint me dat ‘r lich aangesjaote is. Ein anger sjpraekwoord: Wae zelig wil sjterve, leet de rechte erve. (Gaef ’t aan de rechmaotige erve). Jus wie: Haw hae mer ein zelig oer, dan waar d’r oet de elenj. Eine zele-verkuiper is eemes dae luuj ronselt beveurbeeld óm in deins te kómme.
Zelig kump van ein awd woord ‘zaal’ dat ouch gelökkig beteikent, óntsjtange oet ‘t Letiense sollus, dat beteikent helemaol of gans. Me meint dao noe mit : In d’n hemel waere opgenaome. Wirke is zelig wurt waal ’s gezag, es me eigelik meint dat niks doon zelig is. Niks doon is zelig, zag de begien en lag zich in bèd, of… en doe drouge ze mit z’n zevene éine bonegaerd. (bonesjtek) Ein variatie is ouch: Alle bate helpe, zag de begien en doe raapde ze ein sjtreusjpier (strohalm) op! Die erm begiene.
De eesjte en grootste van ’t ganse landj…
Ich höb ’t euver de Sint Joep jaormert in Zitterd. Ein awd leidje waar: Veer zeen al nao Sint Joep gewaes, mit vrunj al óngerein. Veer koume neit óm te drènke, mer óm Sint Joep te zeen… Ouch dees sjpraekwoorde vónj ich: Sint Joep verbeid ’t lampewirke d.w.z. nao 19 meert waar ’t wirke mit kunsleich aafgeloupe. Mit Sint Joep blif geine kater in Houtem. De bewonersj van Holtum, de katers genuimp, bezòchte allemaol Sint Joep. Vruiger woort ‘r väöl op jaormerte gedrónke. En geklöp. Dit biegelouf heurde me dèks dao-euver:
Es de boere zich mit Sint Joep sjlouge pès ze bloude, was (gruit)’t kaore goud. De ougs zou dus sjlage es ze zich mit Sint Joep gebeusjteld hawwe! Wae geluif wurt…
Sjmiet de kraom biejein.
Op de merte sjtónge vruiger ouch mertkremesj. Dèks mit körve oppe rök. Of ze sjtónge mit eine mertkraom. Kraom kump van craam, ein tent wo-in me vanal verkoch. Aafkóms: Servisch of Slavisch. ’t Woord gramŭ beteikende herberg of kroeg en ’t woord črěmŭ tent. Ein kraomplaatsj waar ein mit duik of gerdiene aafgesjirmde plaatsj wo ein bevalling plaatsvónj. Daoróm ouch de weurd kraomvrouw en kraombèd. Kraome haet ouch waal ’s rómmele of klungele es beteikenis. En de kraomejak is de rök.
Pès de volgende Ós Modesjtaal. Reacties: [email protected].
