CBS en DNB leveren cijfers over duurzaamheid en gevolgen klimaatverandering

In 2019 presenteerde de toenmalige Europese Commissie de Europese Green Deal.

Deze Green Deal bestaat uit verschillende beleidsafspraken op het gebied van klimaatverandering en energietransitie, milieukwaliteit en circulariteit, natuur en biodiversiteit. Eén van de belangrijkste doelen van de Green Deal is het tegengaan van klimaatverandering. Het CBS heeft een Green Deal dashboard gemaakt waarin met grafieken te zien is hoe Nederland er voor staat op diverse onderdelen van de Green Deal. Verschillende organisaties leveren daarvoor input, waaronder De Nederlandsche Bank (DNB). Sinds 2023 maakt DNB ook zelf dashboards over duurzaamheid en de gevolgen van klimaatverandering, specifiek voor de financiële sector.

Samenwerking met diverse partners

Volgens Marleen Verbruggen, directeur van de economische statistieken bij het CBS, is het Green Deal dashboard, dat in december 2023 door het statistiekbureau werd gelanceerd, inmiddels behoorlijk uitgebreid en goed gevuld. "De pagina geeft een goed overzicht van de meest relevante informatie die we als CBS hebben op de eerder genoemde thema's en bevat ook informatie van andere organisaties. Daarvoor werken we samen met diverse partners. Denk aan het KNMI, DNB, PBL, RIVM en verschillende ministeries. Die staan er voor open om de data met het CBS te delen, zodat het CBS een breder samenhangend beeld kan laten zien. Het CBS streeft er naar om de meest relevante informatie samen te brengen in het dashboard."

Groene groei

De Europese Green Deal is een reeks beleidsinitiatieven van de Europese Commissie met als doel Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. In 2030 moet bijvoorbeeld de CO2-uitstoot al met 55 procent verminderd zijn ten opzichte van 1990. "Dat waren de belangrijkste doelen van de vorige Europese Commissie. De nieuwe EU-Commissie heeft klimaatverandering nog steeds hoog op de agenda staan, maar de accenten zijn veranderd. Zo is er nu meer aandacht voor het concurrentievermogen van Europa, wat met groene groei moet worden gerealiseerd. Economische groei en ontwikkeling staan centraal, maar hierbij moet de druk op het milieu en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen worden geminimaliseerd", aldus Verbruggen.

CSRD-richtlijnen

Ondanks dat de nieuwe EU-Commissie andere accenten heeft gelegd, blijven de doelstellingen die de vorige EU-Commissie heeft opgesteld van kracht. Dat geldt ook voor de verordeningen inzake de statistieken die het CBS verplicht is te maken ten aanzien van klimaat, natuur, energietransitie, circulariteit, etc. Volgens Verbruggen is er veel behoefte aan deze informatie. "In januari van dit jaar bezocht ik een symposium in Brussel, dat was georganiseerd door de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Europese statistiekbureau Eurostat. Aan de orde kwamen onder andere de grote behoefte aan informatie over de financiering van de energietransitie door het bedrijfsleven en de rol die de CSRD-richtlijnen (Corporate Sustainability Reporting Directive, red.) hierbij kunnen spelen. Deze richtlijnen vereisen dat de grootste bedrijven gaan rapporteren over een groot aantal indicatoren op het terrein van duurzaamheid en impact op het milieu. Dit zou ook een interessante bron voor de statistiek kunnen zijn."

Duurzaamheidsstatistieken financiële sector

Patty Duijm is hoofd van de statistieken over effecten, duurzaamheid en betalingsverkeer bij DNB. Ook DNB maakt statistieken over verduurzaming. "Dat zijn de duurzaamheidsstatistieken. Die tonen de gevolgen van klimaatverandering voor de financiële sector, en de financiering van de transitie naar een duurzamere economie. Onze duurzaamheidsdashboards geven bijvoorbeeld inzicht in de mate waarin de financiële sector de uitstoot van broeikasgassen (CO2) – via hun beleggingen in bedrijven – financiert. Hiermee kunnen we ook bepalen in welke mate een financiële instelling is blootgesteld aan een transitierisico. Dat is het risico dat CO2-intensieve bedrijven sneller dan verwacht worden afgewaardeerd door een transitie naar een meer duurzame economie." Duijm noemt een voorbeeld. "Stel een bank financiert veel garagehouders die zich enkel toeleggen op auto's met fossiele brandstoffen. Beleidsmaatregelen of marktbewegingen die de vraag naar elektrische auto's stimuleren kunnen dan een risico zijn voor het verdienmodel van dit bedrijf en daarmee een financieel risico voor de bank."

Veranderend klimaat

Met het dashboard brengt DNB ook fysieke risico's in kaart. Duijm noemt weer het voorbeeld van de bank en een garagehouder. "Stel dat de garagehouder naast een rivier is gevestigd. Door klimaatverandering kan de rivier buiten zijn oevers treden en er voor zorgen dat de garage overstroomt. De lening die de bank aan de garagehouder verstrekte zal waarschijnlijk niet meer terugbetaald kunnen worden als het garagepand en de inboedel door de overstroming grotendeels zwaar beschadigd zijn." Dit voorbeeld maakt duidelijk dat het voor financiële instellingen relevant is om te weten in hoeverre de bedrijven waaraan zij geld hebben geleend kwetsbaar zijn voor een veranderend klimaat.

Kwaliteit verhogen

De duurzaamheidsindicatoren heeft DNB samen met de Europese Centrale Bank en andere nationale centrale banken in het eurogebied ontwikkeld. DNB speelt daarbij een actieve rol binnen Europa. "In 2023 hebben we de duurzaamheidsstatistieken voor het eerst gepubliceerd. De kwaliteit van de CO2- en fysieke risico-indicatoren is nog niet helemaal vergelijkbaar met onze reguliere statistieken. We werken er echter hard aan om de kwaliteit de komende jaren te verhogen. Dat is nog wel een complexe klus, want we zijn voor de productie van deze statistiek afhankelijk van verschillende en deels externe databronnen. Het is daarbij lastig om de juiste, tijdige en volledige data te verkrijgen. De data over CO2-uitstoot van bedrijven komen bijvoorbeeld met een behoorlijke vertraging beschikbaar. Daarnaast moeten die verschillende datasets aan elkaar gekoppeld worden en dat is methodologisch best ingewikkeld." Duijm geeft aan dat zowel de cijfers van het CBS als die van DNB op het gebied van verduurzaming belangrijk zijn. "Dat zie je ook terug in het Green Deal dashboard van het CBS. De cijfers van het CBS en DNB zijn vanuit verschillende invalshoeken gemaakt, maar vullen elkaar heel mooi aan".