Ós Modesjtaal (september '24) - Trök nao sjool, mit of zónger 'fatbike'

Ein rubriek euver 't gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs, gesjreve door John Hertogh in samewirking mit Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor.

Noe de sjole zeen begoosj en de kènjer te vout, oppe awwerwètse of lektriese fits, brómfits of nog erger, mit de “fatbike” (eigelik ein saort scooter) ónger-waeg zeen, is ’t in väöl hoeshawwes ein sjtök röstiger. Mer oppet fitsepaad neit! Ouch op sjtraot mót me blieve oplètte. Jao, of dae geveerlikke “fatbike” waal zo’n goud idee is? Ich höb nog gein ‘plat’ woord d’r veur gelaeze of gevónje. Voele brómmer? (voel= lui)

Tiedes ’t wanjele of fitse haet me in dezen tied soms las van herfsdräöd. Eine herfsdraod is ‘ne gans dunne draod, ‘t  gevolg van väöl jónge en klein sjpènkes, die zich aan ‘t ènj van de zomer laote mitnumme door de wèndj. In ’t Èngelsj nuime ze ’t ballooning. Es ’t geit wènje laote de sjpènkes zich wegzjwaeve, de draod wurt dan es vleigerdraod/draketouw gebroek. ’t Sjpènnegewaef, ouch kopgewaef genuimp, is ein saort vangnèt óm prooj te versjtrikke.‘t Woord herfsdraod is ein van de wenige weurd mit vief medeklinkesj achterein! In ’t Holles zelfs zös. Van emes dae ummer ómgang is of alles gans flot deit, zaet me: dae haet ouch gein sjpènnegewaef tösje de bein!

Ónger väöl van mien sjtökskes sjrief ich: mit de kómplimènte. De kómplimènte gaeve, kriege of doon haet versjeie beteikenisse. Beveurbeeld: doog häör de kómplimènte is ‘t zelfde es doog häör de groete. Es eine get väöl note op ziene zank haet, zaet me: dae haet ’n deil kómplimènte veil.   En es bv. kènjer get gouds höbbe gedaon kenste ze ein kómplimènt gaeve. Zeker es ’t kleuterwerk of fitsjelwerk is. Ein fitsjel of fitzel is sjus wie ein vèts of ’n fizzel, ‘n klein sjtökske of vezel. Dao is geine vèts van aan is ‘tzelfde es: dat is gans gelaoge. Dat kump euveriges van ’t middelnederlands: fitsele of fistele en gecombineierd mit ’t woord neule, dat zanike beteikent, kómme veer aan fispernölle dat dan weier knutselen beteikent. Ouch in Kölle bekènd es fisternölle! In Zitterd haet me ’t naeve fizzelraege (motraege) ouch euver fizzebreme (of vissebreme) Daomit mit me  get flot en sjlordig inein zètte of knutsele. Ich höb dat woord allein in de Zittesje buik en bie Paul Prikken gevónje. Dae haet ‘t ouch euver eine fieter, eine knutselaer! Nog zo’n sjoon woord: Fiesematente = flawwe onneudige dènger, sjmoesjes. In Kirchrao: fiezzematensjer. Van oorsjpróng waore visae patentes (Latien) sjriftelik vastgelagde gekontroleierde patente. Mer ’t woord woort ouch sjpottend gebroek ómdat daoveur onneudig väöl tied gebroek woort en vanwaege de behej die me daobie maakde. In ’t Dutsj zeen fisimatenten ouch smoesjes of dóm dènger. De volgende maond geit ’t ónger angere euver kókkeralle, uuldoppe en geldj.

Pès de volgende Ós Modesjtaal!
[email protected]