Sterfte onder bewoners van institutionele huishoudens bijna verdubbeld

De sterfte onder bewoners van Nederland valt de afgelopen weken hoger uit dan gemiddeld voor deze periode.

Dit geldt met name voor de sterfte onder bewoners van institutionele huishoudens, zoalsverpleeg- en verzorgingshuizen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg en gehandicapten, gevangenissen en asielzoekerscentra.

Hier was in week 14 (30 maart tot en met 5 april) de sterfte bijna twee keer hoger dan in een gemiddelde week in de eerste tien weken van 2020, terwijl de sterfte van mensen in particuliere huishoudens 1,5 keer hoger was. Dat melden het CBS en het RIVM op basis van de voorlopige sterftecijfers per week.

De schattingen zijn gebaseerd op het aantal overlijdensberichten dat het CBS tot nu toe ontvangen heeft voor week 14 in combinatie met door het CBS verzamelde gegevens over bewoners van institutionele huishoudens.

In 2020 overleden er tot en met week 10 (tot en met 8 maart - een week voordat de eet- en drinkgelegenheden hun deuren moesten sluiten) gemiddeld 797 mensen per week in institutionele huishoudens. In week 14 overleden naar schatting 1 485 bewoners van institutionele huishoudens. Bij particuliere huishoudens steeg het aantal overledenen van gemiddeld 2336 per week in de eerste tien weken van 2020 naar 3552 in week 14.

De hogere sterfte in institutionele huishoudens volgt met enige vertraging op de coronacrisis in Nederland. Op 27 februari 2020 werd de eerste positief geteste patiënt gemeld in Nederland en op 6 maart het eerste sterfgeval door het nieuwe coronavirus (COVID-19). Op 11 maart heeft de Wereldgezondheidsorganisatie de COVID-19-uitbraak tot pandemie verklaard.

In week 13 nam het aantal overledenen in institutionele huishoudens sterk toe en in week 14 steeg het verder. In alle leeftijdsgroepen was toen de sterfte 79 procent of meer toegenomen ten opzichte van een gemiddelde week in de eerste tien weken van 2020.

Het aantal overledenen in particuliere huishoudens nam minder toe ten opzichte van de eerste tien weken van 2020. Wel zijn hier verschillen per leeftijdsgroep zichtbaar. In de leeftijdsgroep 0 tot 65 jaar nam de sterfte zo'n 16 procent toe, in de leeftijdsgroep 65 tot 80 jaar was dat 54 procent en bij de leeftijdsgroep 80 jaar of ouder was de toename 63 procent.

In week 14 overleden er in Noord-Brabant 324 bewoners van institutionele huishoudens. In Limburg waren dat er 158. In Noord-Brabant is dat bijna 3 keer zoveel als in een gemiddelde week in de eerste tien weken in 2020, in Limburg 2,5 keer zo veel. In Noord-Nederland was de sterfte in institutionele huishoudens niet of nauwelijks verhoogd.

Bij particuliere huishoudens was de sterfte in week 14 het meest toegenomen in de provincie Limburg (2,1 keer hoger dan het gemiddelde van week 1 tot met 10), gevolgd door Noord-Brabant (2 keer hoger). De grootste relatieve stijging in week 14 is zichtbaar in de provincie Utrecht. In de drie noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe, maar ook in Zeeland en Flevoland is geen of weinig extra sterfte.

Het CBS krijgt dagelijks berichten over sterfte binnen uit de bevolkingsregisters van gemeenten. Als uitgangspunt van de schatting van het aantal overledenen in institutionele en particuliere huishoudens is informatie over de bevolking op 1 januari 2020 gebruikt. Deze informatie is gekoppeld aan de overledenen vanaf 1 januari 2020. Mensen die vanaf 1 januari 2020 in een instelling zijn komen wonen en daarna zijn overleden, zijn in deze schatting meegeteld bij de personen in particuliere huishoudens. Op 24 april a.s. publiceert het CBS een preciezere schatting van het aantal overledenen in institutionele huishoudens.