Na een ‘ingroeiperiode’ van zeven jaar mogen alleen bedrijven die voor minstens de helft in publieke handen zijn collectieve warmtevoorzieningen aanleggen.
Het kabinet wil er zo voor zorgen dat publieke partijen zoals gemeenten “altijd doorslaggevende zeggenschap” hebben over het warmtenet. Dit staat in de ‘warmtewet’ die energieminister Rob Jetten vrijdag presenteert.
In de overgangsperiode mogen gemeenten wel infrastructuur laten aanleggen door private warmtebedrijven als ze geen publieke partij kunnen vinden, zegt Jetten.
Door de warmtenetten stroomt warm water om huizen te verwarmen, een belangrijk alternatief voor het fossiele gas. Veel huizen moeten van het gas af, ook omdat de gaskraan in Groningen dichtgaat. Momenteel zijn ongeveer een half miljoen huishoudens aangesloten op een warmtenet, en dat aantal moet tot 2030 verdubbelen, is de ambitie. Tot 2050 wil Jetten zelfs 2,6 miljoen nieuwe aansluitingen.
“Een steeds grotere groep afnemers zal daarmee afhankelijk worden van collectieve warmte”, aldus Jetten. De warmte-infrastructuur wordt hierdoor steeds “meer van vitaal belang”. Daarom wil het kabinet hier publieke grip op krijgen. Er komt een overgangsperiode naar 2030, en vanaf dan wordt de rol van volledig private bedrijven in het warmtenet een stuk kleiner.
Voor kleine warmtevoorzieningen, met minder dan 1500 aansluitingen, geldt de eis van meer dan 50 procent publiek niet. Ook kunnen energiebedrijven een minderheidsbelang houden. Toch leidde het plan van het kabinet, dat eerder deze week werd gelekt, al tot grote onrust bij energiebedrijven. Vattenfall kondigde aan alle besluiten over investeringen in de uitbreiding en aanleg van warmtenetten te pauzeren.
Voor de huishoudens is vooral belangrijk dat de manier waarop tarieven vastgesteld zijn, wordt aangepast. Het tarief voor warmte moet straks niet meer aan de gasprijs zijn gekoppeld, maar “zal steeds meer op de werkelijke kosten van de warmtelevering gebaseerd worden”.
Aan het grotendeels publiek maken van de warmte-infrastructuur hangt naar verwachting een flink prijskaartje. Hoeveel de hele operatie kost, is nog niet precies duidelijk. Er zullen tientallen miljarden aan investeringen nodig zijn de komende jaren, maar welk deel hiervan voor rekening van de rijksoverheid komt, weet Jetten nog niet precies.
