Van KUL pès KULTUUR, ein sjtökske Zittesj van John Hertogh veur uch – Jaorgank 9 nómmer 6 – 29 meert 2024.
Eine ganse angere van KUL pès KULTUUR: Aeve d’r op oet in National Park Eifel.
Op d’n daag dat de lente begoosj, leipe veer tösje Luftkurort Heimbach – de kleinste sjtad van Nordrhein-Westfalen – en häör wiek Hasenfeld in ein lekker veurjaorszunke. Veer beklómme de Meuchelberg en gónge raste op eine Eifel-lusbank, z’ón houte bank wo me mit z’n tweeje kènt zitte of ligke en mekaar toch in de ouge kènt kieke.
‘ne Sjlók water, ’n appelsien en eine krèntebol is de lunch van vandaag. Aafval zo wie ’t heurt in de bak dae naeve ’t infobord sjteit. Alles zuut ‘r wie gelek oet, sauber und gründlich. Geine graffiti, jao ein paar sjtikkers van wanjelclubs en de verkennerie, mee neit. Dao lous ich ouch dat veer ein gemiddeld klöm-percentage van 8,2 % höbbe gehad en de sjteilste 100 maeter zelfs mit 14,2 %. Toch neit sjlech veur zevetig-plussers! In de wanjelgids woort dees wanjeling es ‘gemekkelik’ ómsjreve! Bietsjke euverdreve.
Óngerwaeg hawwe veer sjoon oetzich oppet ’t sjtedje mit de witte vakwerk-hoezer. De buim ware nog neit in blaad en veer keke neier op de kirke, oppet kesjteel Hengebach en op de in Jugendsjtiel geboewde waterkrachcentrale die dao aan ’t sjtuwmeer lik. Wie veer lang genóg geras hawwe leipe veer dwaesj door de bósj euver sjmaal paedjes veurzichtig trök ómleeg en zouge al aaf en toe narcisse de köpkes opsjtaeke.
Bekans óngeraan woorte veer door eine kirkef geleid. De paorte van de kirkef sjtónge oetneudigend aope, ouch veur de wanjelaesj! De prechtige, goud verzörgde grave en blinkende urneveldjer sjtónge en louge sjtrak naevenein. Ouch hie gein sjpaor van kapotte sjtein of anger vandalisme. ’n Richtige lètste rösplaatsj.
Wie veer aeve op ein bank gónge zitte, mous ich dènke aan de protestantse begraafplaatsj van Zitterd, die taegeneuver ’t Toon Hermanstheater lik. Wie ich dao lèts langs leip sjrók ich van ’t breifke dat dao ophóng: Gesjlaote waeges vernielinge, deifsjtal en drugs-gebroek! Ich lous dao euveriges ouch dat ze in Zitterd al vruig ein protestantse gemeinte hawwe. Dat koum ómdat de hertog van Jülich (gein famieje) toendertied Jode en ouch Protestante in Zitterd toeleite (deige gedoge) en mit rös leite. Volges ein kroniek oet de tweede hèlf van de 14e eeuw woonde doe ouch al Joden in Zitterd. Róndj 1350 woorte zie sjlachoffer van vervolginge en daonao höbbe d’r 150 jaor gein mee gewoond. De awdste bekènde Joodse begraafplaatsj loug op Fort Sanderbout. Die woort eind 17de eeuw in gebroek genaome. Kort nao 1600 hawwe de Protestante ouch al ein eige begraafplaatsj hie. Ein biezunjere. D’r zeen zelfs graafmonumènte wo èngele op sjtaon en herden-kingsplaetjes aan Lourdes. Ich höb ’t jaomer genóg neit mit eige ouge kènne zeen, ómdat de begraafplaatsj – wie gezag – gesjlaote is.
Wie veer ein paar daag in de Eifel genaote hawwe van de ómgaeving en ’t sjoon waer, woorte veer oppe lètsten daag euvervalle door ein sjoel hagel! Waat ein taegesjtèllinge.
Blief gezóndj. Pès de volgende van KUL pès KULTUUR.
Reageiere: [email protected]
