Ein rubriek euver ’t gebroek van ós modesjtaal, dialek, plat, Limburgs, gesjreve door John Hertogh in samewirking mit Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor.
Alweier de lètste rubriek “Ós Modesjtaal” van dit jaor. Ein jaor vlug óm. En dan kik me meistes ouch óm.
Ich zoug dat de volgende Ós Modesjtaal, dae van jannewari 2024, eine sjpissiale is: de vieftigste dae in de VIA kump. Ein jubileike dus, ein gouwe lustrum. Dao zit ’t sjone Franse woord ‘lustre’, glinstering in en ’t Italiaanse ‘lustro’, waat glans beteikent. Luster is ein dunne glanzende wolle sjtof én ein hangende lamp, ein soort kroonluchter.
Ómkieke of sjwingend 2024 in?
Ómkieke of ómzeen doon ich neit gaer, ich kiek leiver veuroet en maak dan einen ómzjwej, angesj gezag eine zjwunk of zjwungel. Dat kump oet ’t Dutsje Schwung en beteikent drejje, sjwejje en zelfs danse (swinge). Wae kènt neit ’t leidje ‘de zjwingel van de kèttingcarrousel’? De naam carrousel kump waarsjienlik van ’t Italiaanse carrosello, dat ‘kleine oorlog’ beteikent en waar ein ruterwedsjtried. Hiej mouste de paerd ein drejjende rónj sirkelbewaeging in make. Tiedes de riddertoernooie en de eesjte kirmisse róndj de Middeleeuwe woorte paerd sóms vasgemaak aan ein houte raad en zo kreeg me ein laevende carrousel. Eine zjwingel is ouch ein sjókkel. Dao zit dèks zjwóng oftewaal vaart in. En dao kèns te trouwes zjwindelig (duzelig) van waere.
Sjrikkeljaor, dao sjrikke veer neit van
Laote veer daoróm mer veuroet kieke nao ’t nuut jaor. ’t Wurt ein sjrikkeljaor, 2024. Mer dao houve veer geine sjrank, geine floep, angs of de bibberente veur te höbbe. ’t Rijnlandse schricken beteikent grote pes make. En sjrikkele is euver get haer sjprènge. Ein sjrikkeljaor is dan ouch ein ‘sjprèngjaor’, in ’t Èngels a leapyear (leap is sjprunk). Zou ’t ouch get te make höbbe mit ‘sjriksjoon’ De Dutsjers zègke dao Schrittschuh taege. Veer höbbe ’t natuurlik euver… sjaatse. Mesjiens kènne veer dat kómmend jaor waal op natuuries. Beveurbeeld oppe roeibaan in Zitterd!? Oppe Mert is d’r dit jaor gein iesbaan gekómme. De Elfstedentoch ouch al neit, mer wae wit…
Wèntjerwaer en -wunsje
Wie ’t lèts ei bietsjke sjneede, mous ich dènke aan ’t gezègkde: “In de zomer eine vlouk, in de wèntjer eine kouk”. Dat sjleit op ónkroed; in de zomer is ’t lestig, mer in de wèntjer is ’t lekkesj veur ’t vee en de veugel. Zo kènt me de dènger van twee kènj bekieke. Bie de wèntjer dènk ich ouch dèks aan rabauwe, dae grauwe renet (wèntjerappel) of aan vèldjmore (wèntjermore) of aan wèntjergruin (klimop). Mer ich hawt neit zo van ein kaw bies (‘ne sjerpe noordoostewèndj). Ouch al zit ’t waer waal ’s taege: d’r kómme nog genóg daag óm van te geneite! Ich wunsj al mien laezesj eine sjone wèntjer, haopelik eine witte Krismes, ‘ne gouwe Roetsj en ein prechtig 2024!
Of wie Har Sniekers oet Thoear ’t zo sjoon sjreef : “Sjmiet de vinstere en deure aope, laot de wèndj wejje door dien haor; duip de pen in gouwe ènk veur ein riek en zelig nuuj jaor.”
Pès volgend jaor. Blief gezóndj. Reacties: [email protected].
